Jan Adema
Het veelzijdige Kooi-stadion ademt licht in al haar facetten. Van de Cambuur Skybox en Businessruimtes tot de Voetbalshop en de complete opleidingslocatie van Firda. Het is het maatwerk van Jan Adema van IdFrm: adviseren, ontwerpen en leveren van duurzame bedrijfsverlichting aan de zakelijke markt.
Wat je doet, doe je nooit alleen, benadrukt hij. ,,Wat ik kan laten zien met verlichting, is het resultaat van samenwerking met heel veel mensen. Met de architect en interieurontwerper, met de installateur en onze makers. Samen kom je tot resultaat en dat is wat je hier overal ziet. Maar het is vooral de weg er naartoe, met elkaar nadenken, overleggen, praten en plannen maken, elkaar overtuigen, nee durven zeggen tegen makkelijke oplossingen en vooral doorzetten en doen.”
Het adviseren, ontwerpen en leveren van duurzame bedrijfsverlichting is Jan Adema op het lijf geschreven. Met tientallen jaren ervaring in licht en verlichting en zijn gevoel voor innovatie zag hij al vroeg de enorme kansen van LED-verlichting voor maatwerk, lokale maakindustrie en circulariteit. ,,Ik ben al een paar decennia bezig met de ontwikkeling van led. De technische mogelijkheden worden steeds groter en hebben steeds meer impact: meer lichtopbrengst met lager energieverbruik en lagere onderhoudskosten. Je hebt een steeds grotere vrijheid om met behulp van Dali lichtmanagement het licht compleet in te richten op jouw ruimte, wensen en momenten.”
Innovatie en beleving
,,IdFrm gebruikt de groeiende technische mogelijkheden van LED-verlichting en combineert dat met andere technische innovaties en met het hergebruik van materialen. Het is technisch mogelijk om ledverlichting volledig op maat te programmeren. Daarmee heb je de vrijheid om maatwerk te leveren in de uitvoering van het ontwerp, de vorm en de materialen. Dat maakt meer hergebruik mogelijk. In overleg met sc Cambuur hebben wij ook armaturen uit het oude stadion weer een plekje gegeven in het Kooi-stadion door oude energievretende lichtbronnen te vervangen voor speciale ledtechnologie, bijvoorbeeld in de centrale hal, dat is echt fantastisch. Als je nu ziet hoe oude iconische stadionlampen hier weer tot hun recht komen, maar nu met volledig gestuurd ledlicht en dus superlaag energieverbruik.”
,,In andere ruimten hebben we van juist weer nieuwe armaturen met onze eigen led-innovatie gemaakt. De vraag is welk licht je waar nodig hebt. De verlichting in de voetbalshop, waar het gaat om de beleving en de juiste kleurweergave en de verkoop van producten. De verlichting in de skybox en de businessruimtes, waar het draait om sfeer en samenzijn. Het licht in de spreekkamers, waar juist een zakelijker sfeer belangrijk is. Het is de combinatie van innovatie, circulariteit en emotionele waarde en maatwerk in beleving.”
‘We hebben in deze regio een voorsprong, we zijn circulair koploper’
,,Aan de zuidkant van dit multifunctionele stadion, heel letterlijk, vind je de leslokalen, studieruimten en kantoren van de opleidingslocatie van Firda. Het zijn allemaal specifieke maar sterk van elkaar verschillende ruimten in hetzelfde stadion. Op iedere plek hebben we in overleg met de gebruikers het licht volledig afgestemd op de functie van de ruimte, licht dat volledig geprogrammeerd is en bedienbaar met een touchscreen. Het is diversiteit in maatwerk en binnen het budget van de nieuwbouwlocatie: dat is de kracht van samenwerking met architect, interieurontwerper en installateur en het vertrouwen van de opdrachtgevers. Goed licht vanuit een consistent lichtontwerp maak je samen: het Kooi-stadion is een bijzonder project geworden waar ik echt trots op ben.”
“Echt een hele mooie stap”
Je sprak net over de groeiende mogelijkheden van ledtechnologie in combinatie met andere technische innovatie. Waar doel je op? ,,Het mooie van ledtechnologie is dat het steeds duurzamer wordt en het steeds meer maatwerk mogelijk maakt met minder arbeid. Je wint steeds meer op allerlei terreinen: je bespaart steeds meer op energieverbruik, tegen lagere installatiekosten en met minder onderhoudskosten; toch heb je meer maatwerk en meer flexibiliteit. Je hebt een steeds grotere ontwerpvrijheid en je kunt armaturen en bestaande materialen heel goed hergebruiken. Dat zijn belangrijke stappen op weg naar circulariteit, het is waar we in Friesland goed in zijn. Ik ben trots op die innovaties, op de kennis die we met elkaar blijven ontwikkelen, op het doorzettingsvermogen om verder te komen.”
De cliffhanger van Jan
,,We hebben in deze regio een voorsprong, we zijn circulair koploper, en de kunst is dat met elkaar vast te houden en meer jonge mensen op te leiden. De vraag stijgt alleen maar en als je kennis en de techniek van licht begrijpt, kunnen we nog enorme stappen zetten. Dat is waar IdFrm met partners iedere dag aan werkt: meer besparing, meer lokale circulaire productie en de verduurzaming van bedrijfspanden met betrouwbare installaties. Waar we nu aan werken, draait om productinnovatie dankzij samenwerking in de regio. Nee, ik vertel nog niet wat dat precies inhoudt, maar het betekent een enorme stap in circulair technische ontwikkeling en besparing.”
Geduld is nu eenmaal een schone zaak, stelt hij vast. ,,Als je met elkaar iets bijzonder wilt maken, heeft het naast ambitie ook tijd nodig. Kijk naar het Kooi-stadion, dat is ook niet in een dag gebouwd, maar wat er staat, is geweldig.” Wat we wel mogen weten, is dat IdFrm gaat verhuizen naar De Zwette. Aan het Verbindingskanaal pal naast de Slauerhoffbrug verrijst volgend jaar een nieuw multifunctioneel bedrijfscomplex, waar ook Jan Adema met IdFrm zijn intrek neemt. Pal tegenover het Kooi-stadion. Met alle ruimte voor innovatie van de lokale licht- en maakindustrie.
