In Gorredijk vervangt Elkien 36 verouderde woningen door 40 bijna energie neutrale woningen. Lont is een van de vaste bouwpartners van Elkien. Zij realiseren deze wijkvernieuwing. Maar voordat je nieuw kunt bouwen, moeten de oude woningen eerst plaats maken. En wat doen we met de materialen die daarbij vrijkomen. Is het slopen of oogsten? Inspiratie uit de bouwkeet.
Half januari vertrokken de laatste bewoners uit de Geert van der Zwaagstrjitte en de Rindert van Zinderen Bakkerstrjitte in Gorredijk. Ze lieten 36 woningen achter die 70 jaar geleden zijn gebouwd en waarvoor in ketensamenwerking door Elkien en Lont een nieuw plan is ontwikkeld. „Deze woningen hadden echt het einde van hun levensduur bereikt. De woningen hadden een ouderwetse indeling. En wat je nu ook zou doen om ze naar de eisen van deze tijd te tillen, groter worden ze er niet van. In overleg met de bewoners en de gemeente is gekozen voor nieuwbouw. Fijne comfortabele woningen die weer decennialang mee kunnen”, licht Martijn Rijpstra van Elkien toe. Als alles volgens planning verloopt, kunnen de bewoners in het laatste kwartaal van 2026 in hun nieuwe thuis gaan wonen.
Hoe kun je 40 nieuwe woningen bouwen op de plek waar eerder 36 woningen stonden? Martijn Rijpstra: „We maken gebruik van het bestaande stratenplan. Die breiden we uit met een nieuwe lus in de weg. We zorgen voor meer rust en ruimte rondom de woningen. Er is meer openbaar groen. Zo ontstaat een hechte buurt met licht en ruimte en comfortabele woningen voor een- en tweepersoonshuishoudens en kleine gezinnen.”
Het hoogst haalbare
Toen de laatste bewoners vertrokken, werd het tijd voor het verwijderen van wat er nu nog heel even staat. Anders gezegd: circulaire sloop. Hoofdaannemer Lont werkt daarvoor samen met TN Slopen & Saneren. Wat TN doet, is alle 36 huizen stuk voor stuk ontmantelen. CV-ketels, keukens, binnendeuren inclusief kozijn, duizenden dakpannen en zelfs de panlatten, buitendeuren en ramen compleet met hun kozijn. Dat is inderdaad iets heel anders dan met de sloophamer te keer gaan en het in de container gooien, benadrukt Tjitte Noppert, die verantwoordelijk is voor dat zorgvuldige sloop- en demontageproces. „Ons circulaire sloopwerk wordt daarom gedurende ieder project getoetst door Normec, een gecertificeerde instelling.”
„Je kijkt wat het hoogst haalbare is: het liefst demonteer je alles en gebruik je dat weer in de nieuwe woning. Dat is alleen bijna onmogelijk door de voorschriften voor hedendaagse materialen, maatvoering en de wet- en regelgeving rond het Bouwbesluit. We stellen nu hele andere eisen aan bijvoorbeeld de hoogte en breedte van een deur en vergaande eisen aan het glas in een nieuwbouwwoning. Maar je kunt het als particulier in je eigen verbouwing of aanbouw prima hergebruiken. Alles wat hier door ons wordt verwijderd, krijgt allemaal weer een plek. En wat je niet als product kunt hergebruiken, laten we verwerken tot nieuw product, zoals bijvoorbeeld de gipsplaten. Dat wordt gewoon weer nieuw gips.”
Bewustwording
„Weet je wat mooi is? Met uitzondering van het asbest uit de woningen, komt hier nul afval vandaan. Alles wordt hergebruikt, krijgt een nieuwe bestemming of wordt verwerkt tot eenzelfde nieuw product. Dat is echt een heel groot verschil met een aantal jaren geleden. We hebben met elkaar grote stappen gezet naar circulariteit, naar hergebruik en besparing op grondstoffen. Het is mooi dat we die gelegenheid hier krijgen. Wij willen als circulair sloop- en demontagebedrijf graag voorop lopen en Elkien stimuleert dat.”
Zo bestaat een ‘sloopwoning’ gewoon weer uit producten en grondstoffen. Het past bij de ambitie van Elkien om te bouwen aan een betere wereld. Bewust omgaan met wat er al is, afvalstromen verminderen, materialen hergebruiken, minder grondstof gebruiken. Zo wordt slopen oogsten: „Het beton bijvoorbeeld dat we bij sloop en renovatie verzamelen, krijgt altijd weer een bestemming. Als granulaat voor een fietspad of als onderdeel van grind. Het wordt altijd weer ingezet in de buurt van waar het ook vandaan haalden. Het is bewustwording. Kijken naar de mogelijkheden en doen. Daarvoor heb je partners nodig die er ook zo in staan, die dat begrijpen en intrinsiek gemotiveerd zijn om concreet bij te dragen.”
Draagkracht en kansen
Een van die partners is Lont, de bewuste bouwer, die hoofdaannemer is voor dit project in Gorredijk. Haije Wierda: „Het start met een visie hoe je naar de wereld kijkt. Je moet vooral vertrouwen hebben in elkaar. Het leert je heel veel, het maakt je bewust van wat je eigenlijk in handen hebt, zoveel materiaal en grondstof. Dat is een belangrijke trigger richting circulaire bouw als onderdeel van een circulaire economie. Het is belangrijk dat we als bouwketen nog nauwkeuriger leren kijken naar het proces en de mogelijkheden; ik denk dat je in de regio de samenwerking moet verbreden om nog meer draagkracht en kansen te krijgen voor de versnelling naar circulair. Hier zie je wat er mogelijk is: het inspireert, het zet aan tot denken en actie.”
Aan actie bij de sloopbedrijven blijkt geen gebrek. Al dertien bedrijven uit de sector, waaronder TN Slopen & Saneren, hebben zich verenigd in coöperatie Insert. Zo maken ze nog meer hergebruik van materialen mogelijk. Tjitte Noppert: „Het gaat er om dat materialen en producten weer een plek vinden. Een ook dat je van elkaar weet welke voorraad aan materialen je hebt. Het toont aan dat we grote stappen zetten in de hele keten zoals Haije net zegt. Deze projecten tonen aan dat er veel kan als je het samen doet.” Martijn Rijpstra: Bij Elkien kijken we niet alleen naar vandaag maar ook naar de toekomst. We zijn er voor de huidige bewoners en voor de generaties die na ons komen. Daarbij kijken we niet alleen naar de behoefte van onze bewoners maar ook naar de toekomst van de planeet. Daar is dit nieuwbouw project in Gorredijk een prachtig voorbeeld van!”
