Begin dit jaar startte aan hogeschool Windesheim het lectoraat Persoonsgerichte Zorg en Ondersteuning. Het is een samenwerking met Isala, Icare, IJsselheem en Carinova. De inzet: hoe maak je de zorg zo persoonsgericht mogelijk voor mensen in een kwetsbare positie, vanuit verpleegkundig perspectief?
Er zijn steeds minder zorgprofessionals in verhouding tot de toename en de complexiteit van zorg- en ondersteuningsvragen. De druk in de zorg loopt op, ook onder professionals, de wachttijden worden langer en er dreigt minder aandacht voor preventie. Het maakt verandering van de organisatie van zorg en ondersteuning in de regio alleen maar urgenter. Maar hoe doe je dat en hoe houd je zorg en ondersteuning persoonsgericht, zeker waar het gaat om kwetsbare cliënten en patiënten en hun naasten? Samen met de partners zijn dit de vragen die de onderzoekers van het lectoraat, afkomstig uit alle vijf organisaties, willen beantwoorden. Het is lector Myrna Pelgrum- Keurhorst op het lijf geschreven om dit vanuit verpleegkundig perspectief aan te vliegen, als gezondheidswetenschapper met vijftien jaar werkervaring in verpleegkundig onderzoek, onderwijs en het verpleegkundig domein van de geriatrische en palliatieve zorg.
Interprofessioneel samenwerken vanuit patiëntreis
„Waar het om gaat, is de zorg zo persoonsgericht en zo naadloos mogelijk te laten aansluiten op het levensverhaal van de patiënt en cliënt, ook in zijn eigen netwerk. Het is noodzakelijk om het anders te doen in het licht van grote maatschappelijke opgaven als personeelstekorten en toenemende zorg- en ondersteuningsvragen. De zorg is een complex en gefragmenteerd systeem vol specialismen, die tijdelijk of structureel een rol spelen in persoonsgerichte zorg. Hoe kun je met elkaar vanuit verschillende disciplines samenwerken om dat doel van betere zorg en ondersteuning te bereiken? We hebben de neiging om naar iemand als ‘patiënt’ of ‘cliënt’ te kijken, in plaats van naar de behoefte van een mens die zorg en/of ondersteuning nodig heeft. Door vanuit het verpleegkundig perspectief naar dat systeem te kijken, zit je dicht bij het persoonlijke verhaal van die mens en kun je de verschillende zorg- en ondersteuningspaden bij elkaar brengen in de reis die iemand maakt. In de kern gaat het om anders met elkaar willen en kunnen te leren samenwerken.”
„Wat daarbij hoort, is dat we in die betere samenwerking ook kijken naar de professional. Juist in die multidisciplinaire complexiteit rond persoonsgerichte zorg en ondersteuning liggen kansen om het verpleegkundige domein te versterken. In de driehoek van onderwijs, onderzoek en praktijk is heel veel mogelijk. Bij Isala zijn er combi-functies voor verpleegkundig onderzoekers ingebed waarbij ze voor de helft als onderzoeker en voor de helft als verpleegkundige meedraaien. Als we het verpleegkundige domein op alle niveaus aantrekkelijker willen maken – en dat is noodzakelijk naar de toekomst – dan moeten we zorgen voor een beter ontwikkelings- en carrièreperspectief. Het behouden en aantrekken van mensen voor zorg en ondersteuning draagt in hoge mate bij aan een robuuste regio om in te werken. Dus dit lectoraat wil ook bijdragen aan het promoten van dit mooie vak waar je bij betrokken kunt zijn vanuit praktijk, maar ook vanuit onderwijs en onderzoek.”
De mens als vertrekpunt in zorg en ondersteuning
Het nieuwe lectoraat valt bij hogeschool Windesheim onder het kenniscentrum Gezondheid & Welzijn. Directeur kenniscentrum Ronald Uittenbroek, zelf verpleegkundige van origine: „Dichter bij jou is niet voor niets het motto van hogeschool Windesheim. De onderzoeksfocus van Myrna en haar collega’s werkt vanuit die gedachte: hoe kun je persoonsgerichte zorg en ondersteuning samen met, en vooral dichtbij, de cliënt of patiënt en hun naasten inhoud geven? In het huidige zorg- en welzijnslandschap blijkt dat een uitdaging, we, de samenwerkende partners Isala, Icare, Carinova, IJsselheem en Windesheim zien dat het anders moet en ook kan! Juist door wetenschap en praktijk in het lectoraat vanaf nu nauw met elkaar te verbinden, versterken we de noodzakelijke samenwerking en vergroten we de impact voor de regio. Dicht bij de mensen waar het om gaat, willen we veranderen. Dat begint met jezelf en (aankomend) professionals elementaire vragen te stellen als ‘waar zit iemand in zijn levensreis en hoe kunnen we de uitdagingen die we daarin tegenkomen het beste aangaan?’ Dat soort denken willen we aan (aankomende) professionals meegeven. Want de mens staat centraal, die is het vertrekpunt bij hoe en wat je -met al die specialismen bij elkaar- moet vormgeven in zorg en ondersteuning. We moeten als professionals beter leren om dat beeld met elkaar scherp te krijgen en te houden. Dat begint met het verbinden van mens tot mens.”
Doen wat werkt
“Er wordt al ontzettend veel waardevol werk en onderzoek gedaan in het verpleegkundig domein, maar deze inzichten belanden nog niet altijd optimaal in de praktijken die verder van de onderzoekinfrastructuur af staan”, zegt Myrna Pelgrum-Keurhorst. “Daarbij is er behoefte om te kijken naar hoe we inzichten zodanig op maat kunnen implementeren dat het op verschillende plekken werkt. Ook kunnen we nog leren beter gebruik te maken van het bestaande, zoals technologie die ons juist kan helpen om warme zorg te leveren.” Ronald Uittenbroek: “Daarvoor is het belangrijk om vanaf de eerste ontwikkelfase het perspectief van cliënt/patiënt en professional mee te nemen. Zo werken we aan het laten ontstaan van een ‘klik’ tussen het sociale waarvoor professionals dit vak zijn ingegaan, en de technologie”
„Je hebt ervaringskennis en ervaringsdeskundigen, mensen die zelf de ervaring hebben van een gezondheidsprobleem of behandeling. Zij kunnen en moeten misschien zelfs, een belangrijke rol spelen. Dat netwerk steeds meer inschakelen, kan zowel de professional als de patiënt en z’n omgeving enorm helpen bij persoonsgerichte zorg en ondersteuning.“
