„In deze regio ligt één van de grootste bouwopgaven van ons land, 28.000 woningen moeten worden versterkt en aardbevingsbestendig worden gemaakt. Een ingewikkeld en complex traject, dat ook complex is gemaakt en waar enorm veel druk op zit.” Aan het woord is directeur Marieke Ferwerda, die sinds november 2024 aan het roer staat van Nationaal Coördinator Groningen, kortweg NCG. Dat er dingen mis gaan, erkent ze. „Dat wil ik niet wegstoppen. Ik roep bij deze bewoners die daar mee te maken hebben op om zich te melden. Dan kunnen we het oplossen.”
Want dat is wat bij Ferwerda voorop staat, ze wil het goed doen, open en transparant zijn. Voor iedereen die met de gevolgen van de aardbevingen te maken heeft. Met die gevolgen houden twee instanties zich bezig, naast NCG is dat het Instituut Mijnbouwschade Groningen. „Twee instituten die actief zijn met aardbevingsschade en versterking, dat maakt het meteen al ingewikkeld. Want, bij wie moet je zijn als je een scheur in je woning ontdekt? Dat weten bewoners niet en wij ook niet, zolang we de schade niet gezien hebben.”
Veel impact
Ferwerda beseft dat je bij het versterken van een woning in de leefomgeving van de bewoners terechtkomt en dat dit veel impact kan hebben. „Hun leven komt tijdelijk tot stilstand en dat hebben we vooral in de beginjaren van de versterkingsoperatie onvoldoende in de gaten gehad. De druk die er op de hele operatie stond en de snelheid van werken die dat met zich meebracht, hielpen daar niet bij. Inmiddels proberen we bewoners veel meer mee te nemen in het traject, beter uit te leggen wat hun te wachten staat en in welk proces ze terechtkomen. Wat dat betreft heeft het vaak ontbroken aan goede communicatie en zijn er fouten gemaakt. Dat zien we ook terug in de verhalen in de media.” „Beleidswijzigingen die regelmatig moeten worden doorgevoerd hielpen daar niet bij”, vervolgt Ferwerda. „Daarmee kan ik het wel in een context plaatsen, maar dat doet geen recht aan bewoners waar het niet goed is gegaan. We zien inmiddels dat de versterkingsoperatie goed op stoom komt, maar dat er individuele gevallen tussen wal en schip vallen, gebeurt ook nog. Dat willen we graag weten.”
Uitvoering Maatregel 29
Woningeigenaren in de provincie Groningen en Noord-Drenthe kunnen sinds kort subsidie aanvragen om hun woning te isoleren, de zogenaamde maatregel 29 uit Nij Begun. Als u uw woning gelijktijdig laat isoleren en versterken loopt de uitvoering via NCG. Versterken en isoleren kan tegelijk worden aangepakt, dan hoeft u niet apart subsidie aan te vragen. (zie voor meer informatie elders in deze bijlage)
Complexe gevallen
Op dit moment is circa 65 procent van de woningen die versterkt moeten worden afgerond. „Dan heb je het over woningen van particulieren en van woningcorporaties. Naast de woningen die nog moeten worden versterkt, komen we nu ook bij de complexere gevallen, denk aan boerderijen en erfgoed. Het versterken van een monumentale boerderij bijvoorbeeld vraagt ruim twee jaar voorbereiding en twee jaar voor de uitvoering. Daaraan zie je hoe complex het allemaal is.” In het hele versterkingsgebied zijn circa 200 bouwbedrijven en aannemers werkzaam. Zowel de grotere – als lokale. „Veel bewoners geven aan dat ze graag met lokale aannemers willen werken en dat kan, indien ze over bepaalde seismologische kennis beschikken. We zijn bij onze planning uiteraard afhankelijk van aannemers en ingenieursbureaus, maar bijvoorbeeld ook van nutsvoorzieningen. Ook in het aardbevingsgebied hebben we te maken met netcongestie, hoewel we de afspraak hebben gemaakt dat de versterkte woningen voorrang krijgen op het net. Daarnaast hebben we corona gehad, wat niet bijdroeg aan de snelheid en hebben we geen invloed op de stikstofproblematiek.”
Vakmanschap
„Restauratie en herstel van woningen, erfgoed en monumenten vraagt om vakmanschap, dat wordt in de opleidingen verwerkt. We willen het vakmanschap en de kennis die we in het hele traject opdoen voor de regio behouden. Daarin past ook het circulair en biobased bouwen. Op het gebied van restauratie hebben we inmiddels mooie projecten gerealiseerd, zoals kerken die we opliften, waardoor we de fundering kunnen herstellen.” „We zijn trots op wat hier gebeurt, maar weten ook dat er fouten worden gemaakt. Er komt veel leed bij kijken, zeker voor mensen die al jaren moeten wachten op versterking. Dat kunnen we alleen oplossen door vol te houden, door onze processen verder te verbeteren, minder bureaucratisch te worden en bovenal oog te hebben en te houden voor de belangen van de bewoners. Koste wat kost. Als mensen het gevoel hebben dat ze niet verder komen, meld het, dan pakken we dat meteen op. Wat is er aan de hand en hoe kunnen we het oplossen. Wij zijn daar elke dag mee bezig en willen bovenal het realistische verhaal vertellen, want daar hebben de burgers in het versterkingsgebied recht op. Uiteindelijk gaat het om de leefbaarheid van Groningen en de Groningers te garanderen.”
