Een digitale poli voor geestelijke gezondheidszorg. Oftewel, de keuze maken om je behandeling online te doen. Kan het, werkt het? Sandra Kuipers, teamleider van de Digitale Poli van Synaeda is er van meet af aan bij betrokken. „Het is belangrijk dat mensen zelf de keuze hebben en we iedereen vlot en veilig kunnen blijven helpen.”
Zorg of medische hulp op afstand is al lang bekend. Mensen op zee of in de uitgestrekte verlaten landsdelen van bijvoorbeeld Australië weten het: als dringend medische hulp gewenst is, kan dat alleen via een radio- of telefoon of beeldverbinding. En zo werkt het ook in Friesland met bijvoorbeeld de eilanden of meer afgelegen gemeentes. Ook zonder fysieke nabijheid kan zorg en medische hulp geboden worden
Dat is het idee achter de digitale poli voor geestelijke gezondheidszorg, waar Synaeda al voor corona als proef mee begon. „We weten al jaren dat de vraag naar geestelijke gezondheidszorg toeneemt terwijl de kosten van de zorg stijgen en personeel schaarser wordt. Bij Synaeda willen we mensen graag tijdig kunnen helpen, en dat vraagt om doelmatigheid. Bovendien weet je dat hoe eerder je een behandeling start, hoe groter de kans op succes is, dus houden we de wachttijd tussen aanmelding en behandeling zo kort mogelijk. We hadden dan ook genoeg reden om te kijken naar de mogelijkheden van geestelijke zorg op afstand. Het past bij Synaeda om alert te zijn op inhoudelijke ontwikkelingen in ons vak en om te investeren in sociale en technologische innovatie als dat helpt om de balans tussen kwaliteit en doelmatigheid te verstevigen”, verklaart Sandra Kuipers, klinisch psycholoog en teamleider van de Digitale Poli van Synaeda.
Actieve benadering, kortere wachttijd
„We weten dus dat -internationaal gezien- medische zorg op afstand, tot en met operaties aan toe, al lang een bekend gegeven is. Maar waar het in Nederland geestelijke gezondheidszorg betreft, bestaat veelal de gedachte dat dat niet op afstand zou kunnen. De corona-periode heeft aangetoond dat het wel kan, ‘digitaal’ een uitkomst kan zijn, behandelen door videobellen en chatten, waarbij de cliënt in een vertrouwde omgeving zit, thuis of op een andere rustige plek. Die periode heeft er voor gezorgd, dat geestelijke zorg op afstand bespreekbaar en gewoner is geworden, voor cliënten, maar ook voor ons als beroepsgroep. Het heeft ons geprikkeld er mee verder te gaan en te kijken hoe je dat dan intern moet organiseren. Dat heeft geleid tot een aparte Digitale Poli.”
„Wat zeer behulpzaam is, is dat er de laatste paar jaar specifieke zorgprofessionele apps met chatfuncties zijn ontwikkeld, die aanvullend werken op de communicatie via een beeldscherm. Juist die ontwikkeling heeft naast de versnelde acceptatie tijdens corona, geestelijke gezondheidszorg op afstand dichtbij gebracht. Effectief hebben we met zo’n behandeling niet alleen via een beeldscherm op een vast moment per week of per veertien dagen een online afspraak, zoals te vergelijken met een afspraak op een behandel locatie. Tussen de afspraken door maken we gebruik van chatcontact via de app. Cliënten vullen daar, afhankelijk van de behandeling, in wat ze doen en hoe ze zich voelen. Zo kunnen wij zien hoe ze omgaan met de gemaakte afspraken en lezen we mee in de app over bijvoorbeeld hun stemming. Als behandelaars in de digitale poli hebben we ook de ruimte in onze agenda om tussen die vaste beeld behandelafspraken door, nauwgezet onze cliënten te volgen. Dat betekent dat we ook eerder opmerken of iemand anders dan gebruikelijk reageert. Het biedt ons de mogelijkheid om buiten de vaste behandelafspraken snel met de patiënt in contact te komen. Doordat we actiever behandelen, hebben we de indruk dat we in veel gevallen de behandeling effectiever kunnen maken en betekent dat – in veel gevallen- dat mensen eerder klaar zijn met behandeling en dus ook eerder zelfstandig verder kunnen. Wat ook helpt, is dat we op dit moment voor de behandelingen op afstand, een veel kortere wachttijd hebben. Dat stimuleert een aantal mensen om juist de keuze voor digitaal behandelen te maken.”
Winst in brede zin
Gaat de digitale poli de standaard worden in de geestelijke gezondheidszorg? Sandra Kuipers: „ De geestelijke zorg op afstand is vanuit wetenschappelijke benadering nog jong. Cliënten vertellen dat ze tevreden zijn over de manier van behandelen en dat ze ‘afstand’ niet als nadeel, maar juist als voordeel zien. Daarin speelt het comfort een belangrijke rol, omdat ze niet meer hoeven te reizen, de behandeling snel kunnen starten, ze vaker contact hebben met hun behandelaar en, in veel gevallen, de behandeltijd korter blijkt dan gebruikelijk. Het lijkt er dus op dat er veel winst is te boeken voor de cliënt en de samenleving. In algemene zin kunnen we stellen dat online behandelen goed mogelijk is bij angst- of stemmingsklachten, zoals depressies. Dat geldt ook voor ADHD, autisme of lichte persoonlijkheidsproblematiek. Minder goed werkt het als iemand in crisis zit waar intensieve behandeling bij nodig is, of bij een psychotische stoornis, ernstige persoonlijkheidsproblematiek, een eetstoornis of verslavingsproblemen.” „Om daarover meer te weten te komen, is het van groot belang meer en langjarig wetenschappelijk onderzoek te doen om conclusies te onderbouwen en uitzonderingen te ontdekken. Wij zijn tevreden over hoe onze cliënten de ‘online’ behandeling ervaren en met wat we in welke tijd bereiken. Het past bij Synaeda’s kijk op de transitie in de zorg, hoe en op welke manieren we de zorg voor iedereen betaalbaar en bereikbaar kunnen houden.
Zelf kunnen kiezen
„Het belangrijkste is echter dat, als het even kan, mensen de keuze moeten kunnen blijven houden tussen klassieke behandeltrajecten of behandeling op afstand. Mensen helpen blijft maatwerk. Daarom is het zaak goed uit te leggen welke mogelijkheden er inmiddels ook online zijn in Noord-Nederland binnen de geestelijke gezondheidszorg. Ook naar andere professionals in de zorg zoals huisartsen, want zij zijn de sleutel in verwijzing.”
