Binnenkort gaat de verkoop los voor de nieuwe appartementen in het befaamde Smelnehûs met nieuwbouw in Drachten. Het voormalige gemeentehuis en horecapand wordt omgevormd tot prachtige woonlocatie met elf appartementen. Een bijzonder project van Lirode Ontwikkeling, Bouwbedrijf Swart en Van Manen en Zwart Architecten.
Een van de overgebleven parels van Drachten, een monumentaal pand dat leeft in de harten van velen. Voormalig gemeentehuis uit 1901 met later ook een functie als politiebureau, vanaf 1972 gemeentemuseum en vanaf 1994 een bekende horecalocatie: het Smelnehûs in het centrum van Drachten, gelegen aan de Drachtstervaart. „Wie heeft er niet een biertje gedronken in die gezellige huiskamer van Drachten, dacht ik toen ik hoorde dat het pand langzaamaan verpauperde nadat in corona de deuren werden gesloten”, vroeg Wieger Faber zich destijds af.
Van ‘blij dat het weer opgeknapt en hersteld wordt’, tot, ‘fijn dat het een woonfunctie krijgt’
„Mijn ouders zijn er notabene nog getrouwd. Ik heb er veel mooie herinneringen aan, het is een prachtige plek in het centrum met veel verhalen, een historische plek. Ik ben blij dat mijn compagnon Martin Bos uit Brielle en ik het pand uiteindelijk konden kopen en dat we het met dit plan kunnen behouden voor de toekomst. Het krijgt nu een heel diverse woonfunctie en komt zo eindelijk weer tot leven.” Dat leidt bij menig voorbijganger tot waardering, merkt Faber. „Van ‘blij dat het weer opgeknapt en hersteld wordt’, tot, ‘fijn dat het een woonfunctie krijgt’.”
Wonen in het centrum op begane grond
Tot leven komt het zeker, want Faber en Bos, samen eigenaar van Lirode Ontwikkeling, namen het initiatief om het gebouw een nieuwe bestemming te geven, zoals ze dat al vaker in het land deden. Wonen in het centrum op een historische plek in een beeldbepalend pand. „En wij hadden direct een klik toen Wieger via via bij ons kwam en vertelde over zijn plannen met het Smelnehûs”, vertelt Taeke Offringa van Bouwbedrijf Swart in Eastermar.
„Meedenken over de mogelijkheden van zo’n befaamde plek met zoveel historie, is ons als lokaal en gecertificeerd restauratiebedrijf natuurlijk op het lijf geschreven.” Faber besloot Lolke Wijtsma van Van Manen en Zwart Architecten in Drachten te betrekken bij het plan, waarin restauratie en behoud van het oude samensmelt met nieuwbouw.
Voor de vrijwel volledige bewoning van het Smelnehûs bleek er nog wel eerst wat water door de Drachtstervaart te moeten. Een woonfunctie op de begane grond in het centrum was tot nu toe niet mogelijk binnen de bestemming. „Dat is ook de reden dat het vergunningstraject iets meer tijd in beslag nam, want die formele bestemming moest worden gewijzigd”, vertelt Wieger Faber. „Deze stap is dus ook mogelijk geworden door een veranderde opstelling van de gemeente, die hiermee een stap zet naar verbreding van de woonfunctie in het centrum van Drachten.”
Elf appartementen, een diverse leefomgeving „We zijn nu zover dat de vergunning bijna binnen is. In het gerestaureerde Smelnehûs komen dan 4 appartementen tussen de 85 en 140 vierkante meter en de commerciële ruimte. in het nieuwe gedeelte daarachter komen zeven appartementen van circa 60 vierkante meter. Dat maakt dit project ook meteen bijzonder: grotere en luxere appartementen gecombineerd met appartementen voor starters. Als je een dergelijk monumentaal gebouw met een grondige restauratie wilt behouden moet het wel uit kunnen op de lange termijn. Daarom hebben we gekozen voor een plan waarin we restauratie met nieuwbouw combineren zodat we elf appartementen in verschillende prijsklassen voor jong en oud kunnen maken, met daarnaast nog een commerciële ruimte”, vertelt Wieger Faber.
Om iets meer van de indeling prijs te geven: „Op de begane grond van het Smelnehûs komen zowel de commerciële ruimte als twee appartementen. De commerciële ruimte heeft al een invulling, ik kan er nu over zeggen dat het een winkel wordt, dus horeca komt niet terug. Op de verdiepingen van het Smelnehûs komen de twee grootste appartementen. De voormalige raadszaal en de burgemeesterskamer worden één appartement, het voormalige archief over de gehele bovenste verdieping ook. In de nieuwbouw daarachter, realiseren we zeven appartementen, deels op de begane grond en deels verdeeld over begane grond en de verdieping. Door de combinatie van restauratie, nieuwbouw, grotere en kleinere appartementen, kunnen we er ook voor zorgen dat het betaalbaar blijft. En door die verscheidenheid in appartementen en prijsklassen, ontstaat een balans in de leefomgeving.”
‘We gaan met de restauratie terug in de tijd, met het originele balkon, de hoge plafonds en glas in lood’
Terug in de tijd, vooruit naar de toekomst
Het behoud van een van die parels van Drachten, is voor Taeke Swart een hele mooie klus met diepe betekenis. „De sfeer die je er aantreft, het vakmanschap, de uitstraling van waar het ooit onderdeel van was, ja dat vind ik prachtig. Er is wat dat betreft helaas niet zoveel over de historische panden in de stad. De industrie heeft Drachten veel gebracht, maar die vooruitgang heeft ook een andere kant. Juist omdat het een van de kenmerkende panden is in het centrum, is het mooi dat het nu weer tot leven komt met een grondige restauratie. Restauratie is niet voor niets een van de pijlers van ons bedrijf, hier gaat mijn hart sneller van kloppen. We gaan er in goede samenwerking samen iets moois van maken.” „We zijn inmiddels binnen druk aan het werk. De inzet is volledige restauratie naar de oorsprong van 1901, toen het pand werd gebouwd als gemeentehuis. Wat we kunnen behouden, behouden en restaureren we. Natuurlijk komt het fraaie, beeldbepalende balkon aan de voorzijde weer terug. We zitten nu nog in een fase van verrassing: wat komt er nog tevoorschijn wat jaren geleden is weggewerkt? Gelukkig komen we allerlei mooie ornamenten, schilderingen en details tegen en met de architect erbij kunnen we kijken wat we alsnog weer nieuw kunnen maken, zoals bijvoorbeeld tegels uit die tijd.”
Restaureren en moderniseren
„We hebben veel onderzoek gedaan naar de historie van het pand samen met Smelne’s Erfskip, de historische vereniging in Smallingerland. Dat heeft veel waardevols opgeleverd en daardoor hebben we goed kunnen bepalen wat origineel was en wat we willen en kunnen conserveren. Met elkaar hebben we daarin ook de keuze gemaakt om de oorspronkelijke indeling zoveel mogelijk intact te houden, dus ook de bekende prachtige trap wordt in oude luister hersteld.”
„De vraag is wat je kunt behouden en wat niet”, vertelt projectleider Marjan van der Meer, namens het architectenbureau. „Er zijn in de afgelopen eeuw diverse verbouwingen gedaan. Zo is eind jaren twintig het politiebureau met cellen op de begane grond erbij gekomen, is er in latere jaren centrale verwarming aangelegd en heeft het pand nogal een paar ingrijpende verbouwingen gekend in de verschillende fases als horecapand, voor het laatst zelfs nog in 2017. We gaan met de restauratie terug in de tijd, met het originele balkon, de hoge plafonds en glas in lood. Het is een mooie uitdaging geweest om met die oorspronkelijke indeling aan de slag te gaan en te zie wat mogelijk is met de eisen van deze tijd en het comfort van nu. Want behalve een zorgvuldige restauratie, is dit ook het moment om het geheel te moderniseren en te verduurzamen.”
Nu het werk in volle gang is, ziet Wieger Faber het moment voor zich dat het klaar is. Wanneer dat is, dat kan hij op dit moment nog niet zeggen.
„Het lijkt me geweldig als het Smelnehûs zich straks ontvouwt en presenteert aan de wereld. Alsof je in het theater bent, de doeken langzaam open gaan en iedereen het nieuwe Smelnehûs weer in volle glorie mag zien.”
