In Nieuw-Buinen ligt één van de grootste zonneparken van Nederland, genaamd Vloeivelden Hollandia. Een gezamenlijk initiatief van Solarfields en Avitec. Het gaat om maar liefst 300.000 zonnepanelen met een totaalvermogen van 120 megawattpiek (MWp).
Omdat een deel van de opgewekte stroom niet op het net kan worden gebracht, bedachten de initiatiefnemers, Solarfields en Avitec, met Repowered als adviserende partij, een oplossing, namelijk de bouw van een waterstofinstallatie. „We gaan hier groene waterstof produceren, uit lokaal geproduceerde zonnestroom, dat is uniek in Nederland”, zegt Jeroen Jansen van Repowered.
„We hebben een conceptsysteem ontwikkeld voor directe productie van waterstof vanuit zonnestroom door elektrolyse”, legt Jansen uit. Elektrolyse is het proces waarin water wordt gesplitst in waterstof en zuurstof, door middel van elektriciteit. „Om even een indruk te geven: Nederland heeft in totaal nu zo’n 5 megawatt productiecapaciteit voor groene waterstof, waarvan het grootste losstaande project zo’n 1,5 megawatt omvat. De elektrolyser die bij het zonnepark in Nieuw-Buinen komt heeft maar liefst 5 megawatt productiecapaciteit, gelijk aan de totale capaciteit in heel het land én ruim 3 keer groter dan de grootste installatie op dit moment. Daarmee kan circa 300.000 kilo waterstof per jaar worden geproduceerd.”
‘We willen koploper zijn en blijven en dit project draagt daaraan bij’
Groene waterstof
Het vergunningentraject is in gevorderd stadium en bevindt zich in een afrondende fase. De onherroepelijke vergunning wordt eind oktober verwacht. „Als alles volgens plan verloopt, denken we begin 2024 groene waterstof te kunnen produceren”, geeft Jansen aan. De eerste potentiële afnemers van de waterstof zijn er al. Jansen: „We mikken vooral op de mobiliteitsmarkt, daar zien we op de korte termijn al een echte vraag ontstaan naar groene waterstof.”
Wat het project in Nieuw-Buinen uniek maakt is volgens Jansen het feit dat de elektrolyser direct aan het zonnepark wordt verbonden. Met deze directe verbinding wordt alleen waterstof geproduceerd als het zonnepark ook stroom produceert, dit maakt het 100% groene waterstof. „Een gedeelte van de stroom van het zonnepark kan niet aan het net geleverd worden. Met behulp van de waterstofinstallatie kan een groot gedeelte van deze overtollige stroom wél effectief gebruikt worden. Dat maakt dit project ook interessant als voorbeeld voor andere zonneparken in congestiegebieden. De congestie op het elektriciteitsnet is groot, waardoor je in de toekomst steeds vaker het probleem krijgt dat opgewekte stroom niet op het net kan. Dit project biedt een mogelijke oplossing.” Goedkoop is deze oplossing vooralsnog niet. Jansen: „Projecten zoals deze zijn nog sterk afhankelijk van subsidies, voornamelijk door de zeer kostbare installatie-componenten, die de totale investeringskosten van het project erg hoog maken.”
Het project in Nieuw-Buinen heeft volgens Jansen louter voordelen. „Ten eerste wordt het net minder belast en daarnaast komt er groene waterstof beschikbaar in de regio, waarin toch al veel gebeurt op het gebied van waterstof. Sterker nog, Noord-Nederland wordt niet voor niets gezien als dé waterstofregio van Nederland, een regio waar men met vele ontwikkelingen voorop loopt in de markt. We willen koploper zijn en blijven en dit project draagt daaraan bij.”
Serieus alternatief
Zoals aangegeven wordt het project begin 2024 operationeel. Jansen denkt dat waterstof een serieus alternatief is voor de fossiele brandstoffen die we nu nog veelvuldig gebruiken. „Zware vrachtwagens bijvoorbeeld zijn moeilijk te elektrificeren, maar met waterstof kunnen deze voertuigen prima vooruit, omdat dit per energieeenheid veel lichter is dan bijvoorbeeld diesel. Lastig is nog wel dat er op dit moment te weinig stations zijn waar je waterstof kunt tanken, daarbij is er vrijwel geen groene waterstof beschikbaar. Om groene waterstof in de mobiliteit een succes te laten worden, moeten zowel productielocaties als tankstations worden gerealiseerd.” Waterstof kan ook voor diverse noordelijke industriële bedrijven van toegevoegde waarde zijn, bijvoorbeeld in de chemie en in processen waar hoge temperaturen nodig zijn. Het geeft dan extra waarde wanneer die waterstof in het noorden is opgewekt.
Brandstof van de toekomst
Eén van de partners in het project, namelijk Avitec, heeft inmiddels tractoren aangeschaft die op waterstof rijden. „Het is mooi dat dit bedrijf, actief in infrastructurele sector, nu al heeft besloten deels op waterstof over te schakelen. Het is voor zwaardere voertuigen de brandstof van de toekomst, daar ben ik van overtuigd.” Het vervangen van fossiele brandstoffen is volgens Jansen dan ook een ‘en-en’ verhaal. „Met alleen elektrificeren komen we er niet. Sommige processen kunnen nou eenmaal moeilijk geëlektrificeerd worden, daarnaast is de exponentiële toename in elektriciteitsvraag niet of nauwelijks bij te houden door het uitbreiden van infrastructuur. Differentiëren tussen het gebruik van elektronen en groene moleculen (zoals waterstof), zorgt voor een betere spreiding van de toenemende vraag naar duurzame alternatieven. Kortom, we hebben alle alternatieve bronnen nodig om uiteindelijk van fossiel af te komen. Dat waterstof daarin een belangrijke rol gaat spelen, staat voor ons vast.”
Gebruik van grond
Zonnepark Vloeivelden Hollandia Nieuw Buinen is een initiatief van Avitec en Solarfields. Het unieke van dit project is dat de grond dubbel wordt gebruikt. Niet alleen voor de zonnepanelen, maar ook voor de opslag van proceswater van Royal Avebe. De zonnepanelen zijn landschappelijk ingepast binnen de bestaande dijklichamen van de vloeivelden, waardoor de zonnepanelen niet zichtbaar zijn voor de omgeving
