Bouwmensen doet er alles aan om personeelstekorten in de bouw te voorkomen. De landelijk opererende coöperatieve vereniging van aannemers en bouwbedrijven leidt toekomstige vakmensen op, maar beperkt zich daarbij niet tot het overbrengen van kennis en kunde. Leerlingen worden door Bouwmensen goed voorbereid op een werkervaringsplek.
„Dat begint met een voorselectie van nieuwe leerlingen’’, zegt Johannes Noor, directeur van Bouwmensen Drenthe Noord-West Overijssel, een regionale afdeling met leslocaties in Ruinen, Assen, Emmen en Steenwijk. „Toekomstige leerlingen worden door ons al beoordeeld op geschiktheid voor het vak. Onlangs hebben we daarin een belangrijke professionaliseringsslag gemaakt. Drie instructeurs van onze locatie in Ruinen hebben een Talentscan ontwikkeld, waarmee we het startniveau van leerlingen bepalen. Daar kunnen we vervolgens op anticiperen. Aannemers die een werkervaringsplek bieden, krijgen daardoor een leerling die door Bouwmensen al behoorlijk uitgedaagd is en dus weet wat er van hem verwacht wordt.’’
Talentscan
Over instroom van nieuwe leerlingen heeft Bouwmensen Drenthe Noord-West Overijssel niets te klagen, maar instructeurs zochten en vonden een manier om deze groep jongeren voorafgaand aan de opleiding te onderwerpen aan een objectieve nulmeting. Instructeur Hendrik- Jan creëerde de methode, die volgend jaar landelijk wordt uitgerold binnen Bouwmensen, samen met twee collega’s. „Zelf gebruiken we de Talentscan aankomend schooljaar voor de tweede keer omdat de ervaring vorig jaar zo positief was’’, vertelt hij. „In drie weken tijd testen we nieuwe leerlingen op materialenkennis, vaardigheid, veiligheid, presentie, algemene kennis, houding en gedrag. Ze krijgen praktijkopdrachten en een theorietest. Aan de hand van een puntensysteem is na die periode in één oogopslag te zien waar een toekomstige leerling staat. Dat bepaalt of hij meteen aan de slag kan op een bouwplaats, of nog een bijscholing van drie of zes weken nodig heeft.’’
Bij de eerste praktijkopdracht van de Talentscan wordt bekeken hoe een leerling aan de slag gaat met minimale instructies. Hieraan zien instructeurs of iemand te rade gaat bij andere leerlingen of het bijvoorbeeld aandurft om zelf iets te proberen. „Alle gekke sprongen die ze maken, geven ons inzicht in de geschiktheid voor het vak’’, zegt Hendrik-Jan. „Maar we letten bijvoorbeeld ook op kleding, de omgang met anderen en het vermogen om te luisteren. Alle aspecten die ervoor zorgen dat een leerling uiteindelijk een goede werknemer wordt, nemen we mee in deze eerste beoordeling.’’
‘Onze Talentscan is een objectieve nulmeting van leerlingen’
Voorschakelperiode
Leerlingen die nog wat extra training nodig hebben, gaan in de eerste week opnieuw aan de slag met praktijkopdrachten die steeds moeilijker worden. „Als er fouten gemaakt worden, moeten ze zelf bedenken waar de fouten zitten en hoe ze opgelost kunnen worden, net zo lang totdat het goed is. In dit proces zien we van alles voorbijkomen: frustratie, teleurstelling, onzekerheid, maar ook aanpassingsvermogen, doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen. Ze leren dat goed luisteren ontzettend belangrijk is en dat ze meters moeten maken om goed te worden in hun toekomstige vak. Na de Talentscan en de eventuele voorschakelperiode van drie of zes weken is de leerling klaar om bij een bouwbedrijf ervaring op te doen.’’
Via Bouwmensen kunnen mbo-opleidingen van niveau 1 tot en met 4 gevolgd worden, oftewel entree, basisberoeps-, middenkader- en specialistenopleiding. Leerlingen werken vier dagen in de week en gaan één dag in de week naar school. De meesten komen van het vmbo en hebben daar een BWI-richting gekozen, wat staat voor Bouwen, Wonen en Interieur. Maar er is ook instroom vanuit vmbo tl of havo. Het lesprogramma wordt gemaakt in samenspraak met leden van Bouwmensen, die als geen ander weten wat de bouw nodig heeft. Dat geldt ook voor de instructeurs van Bouwmensen, die allemaal werkzaam zijn geweest in de bouw. De theorielessen worden verzorgd door ROC’s.
Enorme bouwopgave
Bouwmensen adviseert aannemers en bouwbedrijven om ver vooruit te kijken bij het bepalen van hun personeelsbeleid en op tijd leerlingen aan te nemen voor een werkervaringsplek. Johannes Noor: „Nederland staat voor een enorme bouwopgave. Tot 2030 moeten alleen in Drenthe al ruim 16.000 woningen gebouwd worden. Ondertussen vergrijst de sector. Wat niet iedereen zich realiseert, is dat nieuwe, recent opgeleide vakmensen zorgen voor een frisse wind. Ze hebben kennis van circulariteit en biobased bouwen, maar verhogen dankzij hun jeugdige enthousiasme vaak ook de productiviteit.’’
