EnTranCe – Centre of Expertise Energy draagt bij aan robuuste, duurzame energievoorziening door een lerende, praktijkgerichte kennisgemeenschap te zijn. De proeftuin is onderdeel van Hanzehogeschool Groningen en de deuren staan er (bijna) altijd open. Een blik naar de wereld van open innovatie waar het ongewone gewoon is. Samen werken aan verandering.
Actueler dan dit moment wordt het niet, erkent Marcel Koenis, directeur business development van EnTranCe. „De noodzaak van energietransitie wordt voor velen voelbaar. We merken aan alles dat er een systeem is dat niet snel verduurzaamt, vastloopt en pijnlijk duidelijk maakt dat velen, burgers en bedrijven in elk geval niet aan de bal zijn. Met het steeds groter wordende netwerk van studenten, docenten, bedrijven en overheden kijken we in EnTranCe vanuit allerlei invalshoeken naar de energietransitie. En hoewel die met een snelle oogopslag, ook hier, heel technisch lijkt, is die transitie naar niet fossiele energie en andere energiedragers en mogelijkheden voor opslag vooral een sociale, economische en juridische transitie. Hoe kunnen jij en ik bijdragen aan die transitie, welke regels en wetten moeten worden veranderd, wat is de invloed ervan op onze arbeidsmarkt en op ons leven en de economie? We moeten leren denken vanuit het belang van eindgebruikers en daarvoor moet het ongewone gewoon worden. We zijn zo gewend te denken vanuit het heersende systeem, dat we nauwelijks in staat lijken anders te kunnen denken en doen. Juist nieuwe denkwijzen en ongewone vragen en inzichten zijn nodig om uiteindelijk als gebruiker grip te krijgen op verduurzaming van onze energie, opwekking, verbruik, opslag, levering en verkoop.”
We maken een rondgang door de gebouwen, langs diverse fascinerende test- en onderzoeksfaciliteiten en ontwaren waarom de Waterstofstraat haar naam eer aan doet. „We zijn een unieke proeftuin op energiegebied, niet in het minst omdat we vanaf dag één essentiële vergunningen hebben op veiligheidsgebied. Iedereen die hier wil onderzoeken of testen, kan dat doen. Dat schept unieke mogelijkheden voor bedrijven en instellingen en scheelt heel veel geld en tijd”, vertelt Marcel Koenis.
Prijs voor baanbrekers
Zijn stelling wordt beaamd door Niels Schenk van BioBTX, die als start-up jaren geleden met z’n neus in de boter viel en sindsdien partner is van EnTranCe. „Het was precies wat wij nodig hadden toen we wilden opschalen vanuit het laboratorium. Niet alleen ruimte voor onze pilotplant, maar ook alle benodigde en tijdrovende vergunningen en zo konden we heel snel aan de slag. In de loop van de tijd ontdek je de waarde van een krachtig netwerk dat hier bij elkaar komt. We hebben er veel aan te danken; ook aan hele goede jonge en creatieve mensen die we hier hebben ontmoet en een stuwende factor voor ons bedrijf zijn.” BioBTX mag zich leider in hernieuwbare en circulaire aromaten noemen. Dankzij haar technologie kunnen end-of-life plastics en biomassa worden omgezet naar circulaire bouwstenen voor de chemisch industrie wereldwijd. „Daarmee dragen we in hoge mate bij aan het verbeteren van de wereld. Voor Groningen kan het betekenen dat ze er een fundamentele maakindustrie op duurzame wijze bij krijgt. Onze volgende stap is de bouw van de fabriek in Delfzijl, waarmee we vol in voorbereiding zijn. Echt, wat we doen, is gaaf.” Daarmee won BioBTX afgelopen zomer de EnTranCe Award, prijs voor baanbrekers in de energietransitie. „Een geweldige erkenning”, stelt Niels Schenk. „Met die 100.000 euro kunnen wij ons werk en ons bedrijf voor een breed publiek zichtbaar maken.”
De EnTranCe Award is een van de middelen die EnTranCe inzet om de energietransitie te versnellen, vertelt Laura van der Velde, marketing- en communicatieadviseur bij EnTranCe. „Iedereen is bij ons welkom, we zijn dé locatie van de energietransitie en innovatie. En een ontmoetingsplaats, want naast al het onderzoek dat we doen en de technische faciliteiten die we bieden, organiseren we inspirerende bijeenkomsten zoals onze maandelijkse Barn Talks en ons jaarlijkse festival New Energy Forum. We zorgen voor reuring rond energietransitie, inhoud gekoppeld aan sociale ontmoeting.”
Bestuurlijk lef
Zoeken naar meer bestuurlijk lef in de energietransitie om echt te kunnen vernieuwen en meer sociale professionaliteit, ziet Marcel Koenis als een belangrijke opgave voor EnTranCe. Hoe ziet Klaas Holtman van Bedrijvenvereniging West dat? „We zijn veelvuldig partner van EnTranCe zeg ik wel eens. Als onderdeel van bedrijventerrein Zernike; omdat we de Energy Barn steunen, hun Barn Talks onder onze leden propageren en omdat we kennispartner zijn in gesprekken om netcongestie op bedrijventerreinen op te lossen. Ik ervaar EnTranCe als deel van een krachtig netwerk en zou graag willen dat de verbinding met ambtelijk en bestuurlijk Groningen nog sterker wordt. Zorg dat je vaker aan tafel zit: je hebt de kennis om verbinder te zijn naar een deels onbekende toekomst. In de toegenomen reuring van de afgelopen jaren mis ik wel eens het brede publiek en het ongedwongen aspect: energietransitie mag ook gewoon leuk zijn. Tegelijk, ik vind het prachtig wat er gebeurt, EnTranCe is fundamenteel partner in de vernieuwing rond energietransitie.”
Inspireren
Om dat nader maatschappelijk te onderzoeken, is EnTranCe gestart met een Lifelines- achtig onderzoek onder de noemer Energysense. Hoe kun je mensen die geconfronteerd worden met energiearmoede mee laten doen in transitie is een achterliggende vraag. Voorlopig doen 1.600 huishoudens mee. Marcel Koenis: „We monitoren gebruik en gedrag en leren wat er dagelijks gebeurt bij mensen in huis. De volgende stap is die vraag uit te breiden naar bedrijventerreinen. De wereld om je heen meenemen, betekent zo concreet mogelijk samenwerken met heel diverse partners en ze vanuit onderzoek inspireren om te veranderen.”
Mensen en duurzame dilemma’s
Anna Pek van Witteveen+Bos zit als adviseur energietransitie dagelijks op EnTranCe. Het eerste contact ontstond nadat het ingenieurs- en adviesbureau werd gevraagd om een analyse te maken van de EnTranCe waterstofinstallatie. De experts van Witteveen+Bos raakten zo enthousiast dat ze besloten om ook kantoor te gaan houden op deze inspirerende locatie. „Wat ons hier heel goed bevalt, is de uitwisseling van kennis met bedrijven en het onderwijs. Zeker door de combinatie met de technische testomgeving, waar we veel gebruik van maken, en de Energy Barn waar we symposia kunnen houden. Met EnTranCe onderzoeken we nu bijvoorbeeld hoe we het participatieproces in de warmtetransitie zo optimaal mogelijk vorm kunnen geven. Om nog meer partijen te betrekken bij de energietransitie organiseren we 15 november het symposium Duurzame Dilemma’s. Ook omdat je kan zeggen dat de energietransitie nog maar net is gestart. Ik hoop dat EnTranCe aan betekenis wint en veel nieuwe mensen in dit fascinerende werkveld mag opleiden. In de nabije toekomst zijn deze professionals heel hard nodig.”
Proeftuin, kenniscentrum, inspiratietheater, onderzoeksfaciliteit, vestigingsplaats voor startups, creatieve energie- hotspot, sociale ontmoetingsplaats naar verandering: EnTranCe – Centre of Expertise Energy. Power to all people.
