Roeli Prikken van Gezond in Drenthe luidt de noodklok. Zonder ingrijpen krijgt twee-derde van de Nederlanders overgewicht, met als gevolg meer risico’s op allerlei andere ziekten en meer persoonlijk leed. „Dit is een maatschappelijk probleem”, stelt Roeli. „Een probleem dat we alleen met elkaar kunnen oplossen.” In Drenthe zit men niet langer stil. Er zijn inmiddels 42 leefstijlcoaches actief, die vol ambitie en betrokkenheid mensen op weg helpen naar een gezonder leven, in de breedste zin van het woord.
Dit gebeurt in het kader van de Gezonde Leefstijl Interventie, de GLI, waarbij de kosten worden vergoed vanuit de basisverzekering. „We spelen zoveel mogelijk in op de wensen en behoeften van de doelgroep. Wat willen zij en wat kan hen helpen, zijn centrale vragen.” Roeli, zelf meer dan 40 jaar actief in de gezondheidszorg, beseft echter dat er veel meer moet gebeuren. „Het gaat over bewerkt voedsel, minder bewegen, mentale druk, verleidingen, chronische stress, slecht slapen, laaggeletterdheid, over meedoen, erbij horen, schaamte, gewichtsdiscriminatie, zelfbeeld en de dingen kunnen doen die je wilt doen. Maar, ook over de systemen waar we ons met elkaar in bevinden en die niet bijdragen aan een gezonde leefstijl.”
Duurzame effecten
En dus is het goed dat provincie Drenthe, alle gemeenten in Drenthe, de zorgverzekeraars, de GGD, ziekenhuizen, huisartsen en andere professionals de handen in elkaar hebben geslagen. Het probleem is namelijk veel breder dan het individu alleen en voor duurzame effecten is men ook afhankelijk van andere factoren. „Het begint met goede voorlichting. In Drenthe zijn we gestart met Gezond Leven in Drenthe. De GGD draagt de gezondheidsboodschap uit, waarbij we iedereen willen aanspreken, ook zij die al gezond bezig zijn.”
„Daarnaast leggen we een verbinding tussen zorg en de directe leef- en woonomgeving van mensen. We moeten met elkaar de grote gezondheidsverschillen die er bestaan oplossen. Daarin passen geen achterstandswijken of teveel fastfoodzaken, geen chronische stress op het werk of in de privésituatie. Nee, de leef- en woonomgeving van elke Nederlander moet uitnodigen tot gezondheid. Met voldoende beweeg- en ontspanningsmogelijkheden en gezond voedselaanbod. Een enorme ambitie, maar wel eentje waar we mee aan de slag moeten. Het huidige beleid zet namelijk de kraan open voor een ongezond leven.”
Gezonde leefstijl
„Helaas heeft de overheid nog altijd onvoldoende aandacht voor het probleem”, vervolgt Roeli. En dat is iets wat ze niet begrijpt. „De gezondheidszorg loopt op haar laatste benen, we willen minder geld uitgeven aan zorg, maar we doen er bijna niets aan om te voorkomen dat mensen juist meer gebruik gaan maken van de gezondheidszorg. Corona heeft dat beeld alleen maar versterkt. De doelgroep waar wij ons met name op richten, heeft meer kans op corona en toch hoor je niets over een gezondere leefstijl, een andere manier van leven. Een gemiste kans.” Elke gemeente in Drenthe heeft inmiddels een eigen leefstijlteam. „Daarnaast kijken we hoe we er voor kunnen zorgen dat de omgeving waarin mensen wonen gezonder wordt. Dat is heel breed. Hoe we dit doen? Door een bijdrage te leveren aan lokale preventieakkoorden en het in gesprek gaan met organisaties, deelnemers, beleidsmedewerkers, professionals, scholen en werkgevers. Hoe kunnen we zorgen voor voldoende beweegaanbod, een omgeving die uitnodigt om te bewegen, gezond te eten, op tijd te ontspannen en laagdrempelig goede informatie vinden over gezond leven; daar moeten we het met elkaar over hebben.”
‘Helaas heeft de overheid nog altijd onvoldoende aandacht voor het probleem’
Aandacht
Op de vraag of de doelgroep de ideeën van Gezond in Drenthe al oppakt, antwoordt Roeli bevestigend noch ontkennend. „Een groot deel van de mensen die meedoet heeft er duidelijk baat bij. Na enige tijd worden ze fitter en veerkrachtiger, zowel mentaal als fysiek. Maar we constateren dat iemand met obesitas meer ondersteuning nodig heeft dan alleen het veranderen van de leefstijl. Samenwerking tussen welzijn en eerste – en de tweedelijnszorg is daarbij onontbeerlijk. En obesitas is een chronische ziekte, in tijden dat je het moeilijk hebt is de kans op een terugval altijd aanwezig.”
Een traject met een leefstijlcoach duurt maximaal twee jaar. „Daarna moet je het zelf doen, daarom is het belangrijk dat we er aandacht aan blijven besteden. Dat je steeds weer een soort reminder krijgt dat je voor gezond leven uitgedaagd en ondersteund wordt om het vol te houden. Want er komen is een ding, maar het vasthouden wat je bereikt hebt is vaak veel lastiger De rol van de zorgverzekeraars is volgens Roeli nu nog beperkt. „Dat kan bijna ook niet anders. Zij mogen hun geld besteden aan zorg, niet aan preventie. Ook zij zitten te wachten op een verandering van het stelsel. De minister is nu aan zet. In het regeerakkoord staat dat men verder wil met de preventieakkoorden. De vraag is echter of het bij woorden blijft of dat er nu ook middelen vrijkomen. Daarbij gaat het om de keuze tussen het economisch belang (meer consumeren) versus het maatschappelijk belang (terugdringen gevolgen obesitas). Tot nu toe waren het vooral woorden, maar we willen graag daden zien en dat er duidelijke keuzes worden gemaakt.”
Roeli Prikken was ruim 40 jaar in de gezondheidszorg actief en heeft er nu voor gekozen zich volledig in te zetten voor de doelgroep die haar na aan het hart ligt. „Ik wil iets teruggeven aan de zorg en voer een lobby voor meer gezondheid voor de inwoners van Drenthe. Dat kan niet vanachter een bureau, maar moet in de steden, dorpen en wijken gebeuren. Met 42 leefstijlcoaches hebben we daarmee een begin gemaakt, ik hoop dat veel scholen, werkgevers en andere maatschappelijke instellingen volgen.”
