Energie Inspectie in Leeuwarden laat zien dat het energietransitie kan versnellen. Met de juiste tools is meer mogelijk. Van aanpak energiearmoede tot inzicht in besparing of het maken van strategische keuzes. Rinse Yde van Zuiden: „Energiearmoede is breed, van woning tot sportvereniging, kerk en winkel. Samen kunnen we dat goed aanpakken.”
Energie Inspectie is de afgelopen jaren uitgegroeid tot specialist in het verduurzamen van vastgoed. Van het verzorgen van energielabels voor kantoren en woningen is de stap gezet naar brede aandacht voor het versnellen van de energietransitie: meer comfort, lagere energielasten en een gezond en leefbaar klimaat. „En dat geldt in de breedte van de markt. Of je het nu hebt over wonen of werken, of je hebt het over maatschappelijk vastgoed, vrijwel iedereen is er nu van overtuigd dat er werk aan de winkel is. Er moet veel gebeuren. Met de energietarieven van het afgelopen jaar, is de urgentie voor energietransitie enorm toegenomen. Het versnelt de wil om nu ook door te pakken”, zegt adviseur duurzaamheid Rinse Yde van Zuiden van Energie Inspectie in Leeuwarden.
Het jonge bedrijf is in de bijna acht jaar van z’n bestaan gegroeid van start-up naar veelzijdig en volwassen specialist in verduurzaming van vastgoed. Met veertig man aan de bak voor het versnellen van energietransitie. Afgelopen jaar nam Essent een minderheidsbelang in het Leeuwarder bedrijf. Het leidt voor de energiespecialisten tot meer samenwerking met andere gespecialiseerde bedrijven in de markt. „Zo hebben we vorig jaar versneld meer mensen van Energie Inspectie tot Energiecoach kunnen opleiden bij ons zusterbedrijf Klimaatroute. Er is een sterke behoefte aan meer mensen die verstand van zaken hebben. Meer mensen die eigenaren en huurders van woningen en bedrijven inzicht in energiebesparing en isolatie kunnen geven. Hoe is een pand geïsoleerd, wat zegt een bepaald verbruik, welke kleine of grote maatregelen zijn er in een woning, kantoor of bedrijfspand nodig om een volgende stap te zetten? De stap bijvoorbeeld naar minder hoge energielasten, naar omschakeling naar een warmtepomp, naar aansluiting op een warmtenet in de omgeving? Als we nog meer mensen met de juiste kennis en de juiste tools kunnen we sneller meer bereiken.”
Wijkgericht laagdrempelig
De laatste paar jaar heeft Energie Inspectie veel tijd gestoken in het ontwikkelen van gespecialiseerde software. „We zijn met onze softwaretools in staat om heel snel een woning of bedrijfspand te scannen en de data te interpreteren. Dat stelt ons in staat om heel adequaat de informatie voor een energielabel te genereren, maar ook de energiebesparings- mogelijkheden van een pand te bekijken. Hoeveel wordt er verbruikt, wat kan het effect zijn van bepaalde technische maatregelen op dat verbruik? Met onze tools kunnen we relatief eenvoudig en snel informatie verzamelen. En dat is heel bruikbaar in de markt van nu, die in toenemende mate vraagt om versnelling van energietransitie, om zo doeltreffend mogelijk en zo gericht mogelijke aanpak in specifieke situaties. Zeker waar het energiearmoede betreft, is dat van groot belang. Er is een enorme groep mensen die steeds meer moeite heeft hun energierekening te betalen. Dat is los van het brede thema energiebesparing, een groot maatschappelijk probleem. Met de juiste mensen en de juiste tools kunnen we veel betekenen, dat ervaren we iedere dag. Gelukkig zien gemeenten en woningcorporaties ook dat er steeds betere manieren voorhanden zijn om mensen te helpen, bijvoorbeeld door wijkgerichte, laagdrempelige aanpak van energiearmoede.”
‘We zijn met onze softwaretools in staat om heel snel een woning of bedrijfspand te scannen en de data te interpreteren’
Pilot levert waardevolle inzichten
Een goed voorbeeld daarvan is de pilot die Energie Inspectie samen met de gemeente sinds oktober in Assen heeft gedraaid. „Het doel van deze pilot is te kijken hoe je wijkgericht, laagdrempelig kunt zorgen voor een zo goed mogelijke aanpak van energiearmoede en zoveel mogelijk effect kunt sorteren in energiebesparing. Wij leverden de Energiecoaches die in ieder huis een opname zouden doen; de gemeente leverde de middelen voor de eerste, noodzakelijke aanpassingen, zoals tochtstrips en radiatorfolie. Daarnaast konden we de mensen met een koopwoning door het maken van een scan inzage geven in hun mogelijkheden van meer besparing door isolerende maatregelen. Bij huurwoningen kun je mensen dat inzicht ook geven, maar zijn ze voor grotere maatregelen afhankelijk van de verhuurder. Het betrof in dit geval een wijk met 420 adressen, een mix van koop- en huurwoningen. De gemeente zelf heeft de pilot en de samenwerking met onze Energiecoaches via verschillende kanalen digitaal en per brief aangekondigd. Daarmee waren de mensen in de wijk voorbereid op onze komst en het doel. Wij zorgen er zelf altijd al voor dat we goed herkenbaar zijn, aan onze kleding en met onze elektrische busjes. Een deel van de mensen in de wijk was direct enthousiast over het initiatief: ze vonden het geweldig dat wij ze kwamen helpen bij het in hun huis terugdringen van de kosten. Het mooie is dat je direct na de opname zorgt voor het uitvoeren van de maatregelen. En die eerste groep heb je nodig, ze zijn als het ware ambassadeur om de rest van de wijk mee te krijgen. Die mond-op-mond reclame helpt enorm, want je merkt dat een ander deel van de mensen wat minder vertrouwen heeft. Ze geloven misschien niet direct wat er verteld is, ze kunnen niet geloven dat je ze kosteloos iets komt brengen, ze wantrouwen misschien de overheid, of ze vinden het niet nodig. Als we mensen niet thuis troffen, kregen ze weer een brief met de reden van onze komst en het verzoek ons te bellen of te mailen voor een Energie Inspectie in Leeuwarden laat zien dat het energietransitie kan versnellen. Met de juiste tools is meer mogelijk. Van aanpak energiearmoede tot inzicht in besparing of het maken van strategische keuzes. Rinse Yde van Zuiden: „Energiearmoede is breed, van woning tot sportvereniging, kerk en winkel. Samen kunnen we dat goed aanpakken.”
Energie Inspectie: met de juiste tools meer duurzaam resultaat, afspraak op een moment dat het hun paste. Zo zijn we stap voor stap verder gegaan. Uiteindelijk hebben we zestig procent van de wijk kunnen bedienen. Uit vergelijking met andere pilots, blijkt dat een gunstig cijfer, zeker waar het gaat om een mix van koop en huurwoningen. De pilot heeft ons en de gemeente geleerd wat er bij een gerichte, effectieve aanpak allemaal komt kijken. De volgende stap is te kijken hoe je gebiedsgerichte aanpak op de meest effectieve wijze snel en binnen de regelgeving van aanbestedingen kunt verbreden.”
Maak gebruik van het Nationaal Isolatieprogramma
Rinse Yde van Zuiden is er van overtuigd dat dat cijfer hoger kan uitvallen in andere wijken. „Dit was een wijk met een mix van koop en huurwoningen. Een deel van de mensen met een koopwoning bijvoorbeeld, heeft zelf al het nodige gedaan aan energiebesparing. Als een wijk neemt met een hoger percentage huurwoningen en een groot percentage woningen met een laag energielabel, denk ik dat je een groter aantal mensen treft die graag geholpen willen worden.”
Er zijn steeds meer gemeenten die kijken hoe ze lokaal zo goed mogelijk kunnen helpen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van regelingen binnen het Nationaal Isolatieprogramma, dat vooral bedoeld is om voor 2030 de 1,5 miljoen slechtst geïsoleerde huizen (met energielabel E,F en G) versneld te isoleren. „Het gaat om gerichte aanpak, samen met gemeente, corporaties, verhuurders, woningeigenaren, Verenigingen van Eigenaren en anderen. Van laagdrempelige maatregelen tot isolatieprogramma’s. Uit de contacten die we met verschillende gemeenten hebben, merken we dat er steeds meer actie op touw wordt gezet om met name energiearmoede te bestrijden en om meer te doen om energie te besparen.”
‘In Anjum bijvoorbeeld heeft de lokale Energiecoőporatie De Anjumer Eendracht het initiatief genomen om te komen tot aardgasvrije wijk’
Van het gas: wat betekent dat voor jouw huis?
Het aantal lokale initiatieven waar Energie Inspectie een rol in speelt, groeit zegt Rinse Yde van Zuiden. „In Anjum bijvoorbeeld heeft de lokale Energiecoőporatie De Anjumer Eendracht het initiatief genomen om te komen tot aardgasvrije wijk. De gemeente Noardeast Fryslân heeft dat initiatief omarmd en de subsidieaanvraag ingediend bij het Rijk, dat op haar beurt Anjum tot proeftuin heeft verkozen. Om aardgasvrij te worden is het idee, moet er een centraal warmtenet komen. De vraag is dan wat er allemaal bij komt kijken per huishouden? Welke energiebesparende en isolerende maatregelen zijn er bij al die betrokken huizen nodig om aardgasvrij te kunnen worden, om gereed te zijn voor het ontkoppelen van gas en het aansluit te sluiten op dat warmtenet? De gemeente heeft ons ingeschakeld voor dat inzicht. Onze mensen scannen ieder huis en met behulp van de scan leren we er kan en moet gebeuren. Van kleine, heel snel besparende maatregelen die ook energiearmoede tegenaan tot advies voor isolerende maatregelen. Daarbij informeren we mensen ook over de verschillende subsidiemogelijkheden en wat er bij komt kijken als je aan de voorwaarden wilt voldoen en als je zekerheid wilt over de uitbetaling. We weten uit de praktijk van subsidieaanvragen bijvoorbeeld, dat mensen nog wel eens vergeten dat je moet bewijzen dat bepaalde matregelen zijn uitgevoerd. Het is natuurlijk heel sneu als het daarop misgaat, want dat scheelt zomaar een paar duizend euro. Het project in Anjum is vooral ook een kickstarter: je maakt met de scans en alle data per huis heel snel duidelijk wat er moet en kan. Je laat mensen zien wat er gebeurt in hun huis als je iets doet: welke maatregel, welke vorm van isolatie met welke kosten heeft welk effect op jouw verbruik? Dat werkt heel inspirerend.”
Maatschappelijke energiearmoede
De urgentie om meer energie te besparen en de inspiratie van besparing leiden in steeds meer gemeenten tot samenwerking. „Niet alleen bij woningen. Er komt bij de provincie en gemeenten ook meer aandacht voor de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed, zoals kerken, buurthuizen en sportaccommodaties. Ook daar zie je door de hoge kosten problemen ontstaan, ook zij hebben deels te maken met energiearmoede. En we worden vaker gevraagd mee te denken over programma’s voor het mkb en voor winkels, daar geldt hetzelfde. Met de gemeente Leeuwarden zijn we nu een speciaal klein mkb- project aan het voorbereiden om energiearmoede tegen te gaan. Kosten verlagen met snelle, effectieve maatregelen, is voor veel bedrijven net zo noodzakelijk als voor huurders en eigenaren van woningen, verenigingen en stichtingen. Juist omdat we de mensen en de tools in huis hebben, weten we wat we in de praktijk kunnen betekenen. Het bestrijden van energiearmoede en het besparen van energie is een zaak van ons allemaal.”
