Aeres is een van de grootste groene kennisinstellingen van Nederland. Onderwijs, praktijkgericht onderzoek en commerciële kennisintensieve dienstverlening voor VMBO, MBO en HBO- niveau. De Groene Veranderaars noemen ze zichzelf. Omdat een wereld in transitie ander onderwijs vergt. Jans Helmers en Anne Dijk vertellen hoe dat zit.
Hun enthousiasme is aanstekelijk, hun gedrevenheid combineren ze met een lach. Twee groene veranderaars, de locatiedirecteuren van Aeres in respectievelijk Leeuwarden en Dronten-Emmeloord: Jans Helmers en Anne Dijk. Juist hun lange ervaring in het onderwijs maakt dat ze de grote verschillen kunnen duiden. Een andere tijd maakt ander onderwijs noodzakelijk. „Het is een tijd van schuivende panelen. Een kennisinstelling die de groene vakmensen en betrokken burgers van morgen wil opleiden, moet daar zelf klaar voor zijn. We hebben de afgelopen jaren onze kennisinstelling en onze opleidingen heel anders ingericht en we zijn zelf veranderd. De kern van wat we doen komt voort uit een brede visie die gestoeld is op de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties met als basis gezond zijn, het fundament waarop we leven en onze economie. Vanuit die basis hebben we een continue leerproces ontwikkeld, werken we samen met de wereld om ons heen en verlangen we een onderzoekende en ondernemende houding van docenten en studenten. De wereld verandert in rap tempo, wij maken daar als groene opleider op allerlei manieren deel van uit. Voor jonge mensen die net van de basisschool of het voortgezet onderwijs komen, tot en met mensen die al jaren werken, want levenslang leren is nodig om bij te blijven dragen. Aeres legt mede de basis voor een duurzame maatschappij, door een nieuwsgierige leeromgeving te bieden die sterk verbonden is met bedrijven en organisaties om ons heen. Zij zitten te springen om talenten op ieder niveau waar groene innovatie, groene creativiteit, groene techniek en duurzaamheid vanzelfsprekend is.”
‘De wereld verandert in rap tempo, wij maken daar als groene opleider op allerlei manieren deel van uit’
Wat vandaag is, is morgen anders
We zijn een groene school in een steeds groener wordende wereld. Gezond zijn gaat over allerlei Aeres- opleidingen op het gebied van Consumptie & Voetafdruk; Gezondheid & Welzijn; Dier & Welzijn; Voedsel en Landbouw; Water & Hygiëne. Het fundament waarop we leven gaat over Biodiversiteit & Ecosystemen; Leefomgeving & Infrastructuur; Energie & Grondstoffen en onze economie gaat over Werk & Handel. Om op veranderingen van zoveel maatschappelijke vraagstukken in te spelen hebben we ons onderwijs veel flexibeler ingericht. We gaan uit van het onbekende, van de vele vragen die leven of opkomen omdat je onderzoekt. Het geldt voor studenten en docenten en voor bedrijven en organisaties, voor onze hele omgeving. Wendbaar willen en kunnen zijn is wezenlijk: wat vandaag zo is, is morgen misschien anders. Daarom zeggen we: wees nieuwsgierig, benader de wereld met een open en onderzoekende houding. Stel vragen, wees kritisch. Het is een uitdagende tijd, waarin je veel meer dan voorheen, elkaar nodig hebt. Steeds vaker zullen wij als docent vragen niet kunnen beantwoorden. Dat geeft ook niet, als je maar bereidt ben samen het antwoord te zoeken. Mensen binden en boeien en zorgen dat je als instelling de kennis borgt.”
Uitgaan van het onbekende
„In groene transities spelen een paar kernbegrippen een fundamentele rol: duurzaamheid, water, welzijn van dier en mens en circulariteit. Feit is dat het de belangrijke pijlers zijn onder veel van onze opleidingen. Voor kennis en onderzoek, voor onze studenten en voor de bedrijven die bij ons komen omdat ze antwoorden zoeken op vraagstukken. Vergeet ook niet dat onze studenten voor een groot deel komen uit al die groene sectoren waarvoor we opleiden. Ze voelen het spanningsveld dat er soms is thuis aan den lijve, ze zien en ervaren de tegenstellingen, de verschillen in inzicht. Het geldt ook voor onze docenten, omdat ze vaak uit de groene sector komen, of er voor een deel nog in werken. Ook daarom is het zo belangrijk dat we leren kijken en opleiden met open blik. Onderwijs bieden dat niet altijd uitgaat van het bekende, maar juist ook van het onbekende. Waar water in Nederland heel lang een vanzelfsprekendheid was, gaat het nu over toenemende zorg om schoon en voldoende drinkwater, over de gevolgen en de kansen van verzilting en de noodzaak van waterkwaliteit. We hebben als kennisland van water niet meer de antwoorden die we altijd hadden. Soms weten ze elders meer: leren samenwerken op internationaal vlak is van groot belang. Daarom werken we bijvoorbeeld binnen CIV Water samen met andere kennisinstellingen, met bedrijven, met andere landen. Water is een van die snelgroeiende maatschappelijke thema’s waar onze studenten hun hart kunnen ophalen. Waarin je leert dat hypes en heersende opvattingen niet leiden tot antwoord en waarin je kunt laten zien dat jij met jouw kennis en vaardigheden kunt bijdragen aan de wereld van morgen.”
De groene veranderaar
„Wij zien in onze dagelijkse praktijk hoe studenten vanuit onbevangenheid en nieuwsgierigheid met hele mooie antwoorden komen. Verrassende ontdekkingen doen die bijdragen aan grote vragen van bedrijven. Het is goed die inspirerende voorbeelden vaker te laten zien, omdat het hun inzicht, kracht, vakmanschap en wendbaarheid weergeeft. Wat je kunt doen met ‘oud’ brood in andere producten bijvoorbeeld. Het maakt het begrip ‘circulariteit’ tastbaar, omdat het inspeelt op hergebruik, op kansen en mogelijkheden. We merken dat ‘technologie’ vooral heel inspirerend werkt voor jongeren. Zij zien vanuit veel meer vanzelfsprekendheid de waarde en mogelijkheden van wat je bijvoorbeeld met digitalisering en data-analyse kunt doen in het toekomstbestendig maken van de land- en tuinbouwpraktijk. Technologie en innovatie gaan hand in hand. Wij moeten onze studenten vooral ruimte bieden, zodat zij kunnen laten zien dat ze kunnen bijdragen, dat ze waardevol zijn en bijdragen aan perspectief van hun omgeving. Zo gaan ze denken over het belang en de inrichting van de omgeving waarin ze leven. Worden ze betrokken burgers die bewust deel uitmaken van de wereld waarin zij leven en werken. Dat zit niet in een uurtje maatschappijleer, maar in de manier waarop je wij ons onderwijs vormgeven. Dat is Aeres, de groene veranderaar.”
