Een samenwerking die verder gaat dan standaard onderzoek: ICON en zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) bundelen hun krachten en tillen geneesmiddelenonderzoek naar een hoger niveau. Door patiëntgroepen al in een vroeg stadium te betrekken en expertise te combineren, wordt onderzoek sneller, slimmer en beter – voor de wetenschap, de farmaceutische industrie en vooral voor de patiënt. De eerste gezamenlijke onderzoeken starten nog dit jaar.
Concreet betekent deze samenwerking dat specifieke patiëntgroepen al vroeg kunnen deelnemen aan onderzoek naar nieuwe of verbeterde medicijnen. Zo combineren ICON en de zelfstandige behandelcentra hun ervaring en infrastructuur om het proces efficiënter te maken, zonder concessies te doen aan kwaliteit, veiligheid of patiëntenzorg.
Onderzoek bij gezonde deelnemers én patiënten
Om van een veelbelovend stofje tot een geneesmiddel in de apotheek te komen, moet een lang traject worden doorlopen. Effectiviteit en veiligheid worden daarbij uitgebreid onderzocht. ICON is al tientallen jaren een toonaangevende speler op dit gebied. Tot nu toe concentreerde de Nederlandse tak zich vooral op onderzoeken met gezonde deelnemers – een onmisbare stap om de werking en veiligheid van een nieuw medicijn in kaart te brengen.
Maar de behoefte in de markt verandert.
Medicijnontwikkelaars willen steeds vaker al zo vroeg mogelijk inzicht krijgen in de effecten bij patiënten. Dat maakt het mogelijk om sneller en gerichter keuzes te maken in de verdere ontwikkeling. ICON speelde hier al op in met onderzoeken in een eigen onderzoeksunit binnen het UMCG. Dankzij de samenwerking met zelfstandige behandelcentra komt daar nu een nieuwe, bredere groep deelnemers bij.
„Voor farmaceuten worden resultaten bij patiënten in een vroeg stadium van het onderzoek steeds belangrijker,” legt Perry de Jongh, directeur Clinical Research bij ICON, uit. „Normaal gesproken volgt dat soort onderzoek pas veel later om de daadwerkelijke effectiviteit te beoordelen. Door de samenwerking met ZBC’s kunnen we onderzoeken bij gezonde deelnemers én patiënten combineren. Dat kan maanden schelen in de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel.”
De kracht van gespecialiseerde klinieken
Zelfstandige behandelcentra richten zich op patiënten met specifieke aandoeningen, en juist dat maakt ze heel geschikt voor geneesmiddelenonderzoek, vertelt Jan Leendert Brouwer, medisch directeur bij ICON: „Voor onderzoek naar een nieuw medicijn heb je vaak veel patiënten nodig met dezelfde aandoening, bijvoorbeeld hartritmestoornissen. Zelfstandige behandelcentra zien en behandelen juist zulke groepen en zijn daar echt goed in. Je ziet er minder mensen met heel complexe of zeldzame aandoeningen – die worden in een academisch ziekenhuis behandeld. Voor ons is dat een voordeel: het betekent dat we het onderzoek goed en efficiënt kunnen uitvoeren. En onze klanten krijgen sneller een duidelijk beeld of hun middel werkt en of het zinvol is om verder te ontwikkelen.”
ICON werkte al langer samen met klinieken, bijvoorbeeld voor beeldvormend onderzoek zoals echo’s en scans. „Een uitbreiding richting geneesmiddelenonderzoek is dan eigenlijk een logische volgende stap,” zegt Brouwer. „Uiteindelijk zorgt dit ervoor dat nieuwe medicijnen eerder beschikbaar komen voor de patiënt.”
Geen extra belasting voor arts of kliniek
Een belangrijk kenmerk van deze samenwerking is dat ICON de uitvoering van het onderzoek volledig in eigen hand houdt. „Wij regelen alles zelf: van researchverpleegkundigen tot onderzoekscoördinatie,” zegt De Jongh. „De kliniek helpt bij het vinden van geschikte deelnemers, maar wordt verder volledig ontzorgd.”
Artsen bepalen welke patiënten geschikt zijn voor deelname en bespreken dit tijdens het consult. De benodigde tijd wordt bovendien vergoed. „We draaien de traditionele rollen eigenlijk om,” zegt Brouwer. „In het klassieke model voeren artsen en verpleegkundigen het onderzoek door. Maar daar gaat zorg – terecht natuurlijk – altijd voor. Nu nemen wij het onderzoeksgedeelte over en zorgen voor focus.”
Onderzoeken zonder druk op de zorg
ICON beschikt over eigen medisch personeel dat speciaal is opgeleid voor geneesmiddelenonderzoek. Daardoor is het mogelijk om zonder extra druk op het zorgproces onderzoek te doen binnen de bestaande praktijk van de kliniek. Dat is ook voor de klinieken aantrekkelijk. De Jongh: „We merken dat specialisten het interessant vinden om bij te dragen aan wetenschappelijk onderzoek. En ja, het levert ook iets op: naast het maatschappelijke belang ontvangen ze een vergoeding voor deelname. Die transparantie is belangrijk.”
Meer ruimte voor wetenschap en innovatie
Bij HartKliniek – een landelijke organisatie met 16 vestigingen gericht op hart- en vaatziekten – is die belangstelling voor innovatie duidelijk merkbaar. Cardioloog en medisch manager Arco Teske is enthousiast: „Wat de meeste cardiologen gemeen hebben, is dat ze zo veel mogelijk uit de zorg willen halen. We willen van elke patiënt leren, zodat we de zorg kunnen blijven verbeteren. Wetenschap en innovatie horen daarbij, en een bijdrage leveren aan medicijnontwikkeling wat mij betreft ook.” De samenwerking met ICON is dan ook logisch, vindt Teske. „We deden al langer echo’s voor ICON, maar dit is een echte verdieping. Onze patiënten kunnen nu actief bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen voor aandoeningen waar ze zelf last van hebben. Dan is de motivatie vaak groot. Wie weet breiden we de samenwerking nog wel verder uit. Ik merk dat de artsen hier enthousiast zijn. Zij worden volledig ontzorgd. Tijdens het consult hoeven ze alleen een paar extra vragen te stellen – de rest wordt geregeld.”
Toekomst vol mogelijkheden
ICON ziet deze samenwerking als een belangrijke strategische stap. De eerste onderzoeken worden gepland en de ambitie reikt verder. „We zien kansen om dit model uit te breiden naar meer klinieken en ziektebeelden,” aldus De Jongh. „Voor farmaceuten betekent dit sneller resultaat, voor artsen een kans om onderzoek te doen en voor patiënten een directe bijdrage aan toekomstige behandelingen.” En precies dat maakt deze samenwerking bijzonder: het is een oplossing waarin alle partijen winnen en waarin innovatie, efficiëntie en maatschappelijke waarde hand in hand gaan.
ICON
Elk jaar begeleiden artsen, onderzoekers en verpleegkundigen in Assen en Groningen vijftig tot zestig geneesmiddelenstudies. Meer dan 20.000 bloed- en urinemonsters worden daarvoor jaarlijks geanalyseerd om de veiligheid, effectiviteit en langetermijneffecten van nieuwe medicijnen vast te stellen. Wereldwijd heeft ICON dik 40.000 mensen in dienst, verdeeld over 113 locaties in 46 landen. In Noord-Nederland is ICON een van de grootste werkgevers. Het bedrijf is marktleider in Nederland en voorloper op het gebied van Life Science & Health.
geneesmiddelenonderzoek.nl
hartkliniek.com
