In Drachten wordt op dit moment een bijzonder pand gerealiseerd op het terrein van ziekenhuis Nij Smellinghe, namelijk een duurzaam houten schoolgebouw. Hier integreert de zorg met het onderwijs van ROC De Friese Poort. Verantwoordelijk voor het ontwerp is VMEZ Architecten in Drachten en volgens architect Lolke Wijtsma is het een uniek project. „Het is in de bouwwereld nog niet vanzelfsprekend dat er in hout wordt gebouwd.”
De bouw van het onderwijspand is inmiddels in een vergevorderd stadium. De oplevering is op 23 september aanstaande en medio oktober kunnen de eerste leerlingen er hun deeltijd mbo-opleiding Zorg en Welzijn en de nieuwe opleiding Sustainable Hospitality Management volgen.
Fijn werken
VMEZ Architecten maakte al meerdere ontwerpen voor Nij Smellinghe. Wijtsma vertelt: „Recent ontwierpen we het nieuwe operatiecomplex en we denken graag mee over bijvoorbeeld een zonnedak boven de parkeerplaatsen, slimme functionele indelingen en verduurzaming van de gevels. Het gaat dan om technisch verduurzamen maar ook over beleving. Zo kregen de operatiekamers elk een grote glasruit zodat het er fijn werken is. Die belevingskwaliteit is belangrijk voor medewerkers en bezoekers, maar daglicht, buitengevoel en groen hebben ook een bewezen positief effect op het herstel van patiënten. Dat doen we dus ook bij nieuwe afdelingen op de Intensive Care.”
Personeel in de zorg
Integratie van onderwijs en zorg is goed voor het onderwijs, maar natuurlijk ook voor de zorg. Het restaurant vormt de verbinding en is een interessant ontmoetingsgebied voor kennisontwikkeling. Hier halen de leerlingen hun kop koffie, maar bevindt zich ook een auditorium met lezingen rondom ontwikkelingen in de zorg. Die verbinding tussen onderwijs en ziekenhuis is natuurlijk prachtig.
Circulair Ziekenhuis
Nij Smellinghe is gebouwd in een kolommenstructuur en dat blijkt ontzettend toekomstbestendig, omdat het allerlei verschillende indelingen toelaat. Ook de indeling van het nieuwe schoolgebouw is zo bedacht dat het in de toekomst relatief eenvoudig kan veranderen. „Materialen worden in de toekomst schaars en daarom willen we nu al graag producten hergebruiken. Dat doen we hier bijvoorbeeld met oude gipsplaten als eerste laag in de wanden, deurkrukken kunnen we oogsten en opnieuw inzetten en ook de bestaande gevelplaten van het ziekenhuis hergebruiken we in de nieuwe gevels.”
‘Alleen in hout bouwen zie je nog niet zo vaak’
Bouwen met hout
De keuze voor bouwen met hout was snel gemaakt, ook al is het iets duurder dan bouwen op de traditionele manier. „Je hebt het over duurzaamheid, de CO2-footprint, dit gebouw is 100 procent toekomstbestendig. We hebben een vergelijk gemaakt met traditionele bouw en door rekening te houden met de mogelijkheden en onmogelijkheden van hout hebben we de meerkosten kunnen beperken tot 5%.”
Foto: Martijn Heemstra
„Als architect zijn wij niet koppig of star, integendeel. We werken graag samen, dat zit in onze genen. Knelpunten pakken we op. We moeten er met elkaar uitkomen. Daarbij laten we graag zien wat bepaalde beslissingen voor gevolgen kunnen hebben.” Bouwen in hout brengt wel beperkingen met zich mee, met name op het gebied van overspanningen en daar moest uiteraard rekening mee worden gehouden. Een uitdaging noemt Wijtsma dat. Hij spreekt van een indrukwekkend gebouw. „Alleen in hout bouwen zie je nog niet vaak, dit is bijzonder om te zien. Het gaat niet alleen om de kolommen en de balken, maar ook de vloeren en de wanden zijn van hout. Voor een circulaire toekomst met hergebruik van materiaal is het mengen van materialen onhandig. Daarom ontwerpen we demontabel en worden bijvoorbeeld de installaties niet ingebouwd maar hangen ze vrij aan het plafond. Door de materialen niet te vermengen, kunnen ze relatief eenvoudig weer uit elkaar worden gehaald.”
Ambitieus „Zulke ideeën komen op in het ontwerpproces en die bespreek je vervolgens in het ontwerpteam met de opdrachtgevers. Zowel het ziekenhuis als ROC De Friese Poort zijn ambitieus als het gaat om duurzaamheid. Samen kom je dan tot het beste resultaat. Ja, ik verwacht dat er in de toekomst meer met hout wordt gebouwd. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met een hoogbouw appartementengebouw dat we CO2 neutraal willen ontwerpen.”
„De nieuwe duurzame gevels zijn goed bestand tegen het Nederlandse klimaat. Het gebouw is energiezuinig en onderhoudsvriendelijk. Zonwerende ramen gaan oververhitting tegen en we hergebruiken bestaande gevelplaten. Met het nuttig hergebruik van bestaande materialen werken wij aan een betere toekomst. Daar halen wij als VMEZ onze energie uit.”
