Vooruitgang begint bij het ondernemerschap en de innovatie van De Boer RVS in Makkum. Eigentijdse machinebouwers, vakmensen en doorzetters. Marktleiders in de garnalen- en visverwerking. Shrimp4Live is het paradepaard. Melle de Boer: „Je moet het fundament veranderen.”
Bloed kruipt waar het niet gaan kan. Melle de Boer is ondernemer en innovator. Begon in 2002 voor zichzelf, omdat hij vond dat het beter kon. Hij is een doorzetter met een doel voor ogen. Hij leerde hoe hij de beste kookketels aan boord voor garnalenvissers moest maken. Werd kind aan huis in de stuurhut, leerde de mores van de vissers. In 2015 bedacht hij de volgende stap, die in de kern gaat over verandering naar verduurzaming van de garnalenvisserij. Dat idee wordt omarmd door het Waddenfonds dat hem financieel steunt, door de Nederlandse Vissers Bond en door Kegge en Heiploeg. „Als je op garnalen wil blijven vissen, ook op het Wad, je wilt dat de sector overleeft en vissers dus ook een fatsoenlijk inkomen kunnen blijven verdienen, dan moet het anders. Garnalenvisserij is een manier van leven, het zit in generaties, in cultuur. Behoud het goede, maar zorg dat het duurzamer wordt dan het nu is. Breng de sector net om zeep, maar geef de visser controle over wat hij vangt en zorg dat de afzet gegarandeerd voldoet aan eisen van kwaliteit en duurzaamheid die gesteld worden.”
De afgelopen jaren werkte Melle de Boer continue aan verbetering van zijn Catch Selector, de garnalenvang- en sorteermachine. „Een goed idee betekent nog geen verandering. Het vereist vooral praten, overtuigen, luisteren en je product verbeteren. Ondertussen hebben we ons werk verbreed en geïnvesteerd in verdere automatisering en digitalisering het bedrijf. We werken voor een breed scala opdrachtgevers, met maatwerk, enkelstuks en middelgrote series. Mijn zoons zijn het bedrijf ingestapt, we werken nu met een man of zestien.”
Kotters en visverwerkers maken nog steeds aan aanzienlijk deel uit van zijn opdrachtgevers. „Er lijkt echter een totale rem te zitten op innovaties, terwijl het daar juist om draait om stappen naar een duurzame toekomst te kunnen zetten. Het overleg, de regels, de wensen naar verduurzaming, het is heel complex gemaakt. Ik begrijp ook wel dat een deel van de vissers hun vertrouwen is kwijtgeraakt in instanties als keurmerkinstantie MSC, wetten en regels stapelen alleen maar op, het wordt steeds ingewikkelder. Zonde. Hou je aan de afspraken, maar bovenal: maak het eenvoudiger, hou focus.”
Wat Melle de Boer betreft kan de grote stap worden gezet. Met steun van het Waddenfonds werkt hij aan de introductie in de sector van Shrimp4Live, het project voor verduurzaming van de garnalenvisserij. De afgelopen jaren is er aan boord van de WR289 uitgebreid getest in de praktijk, want de kern van de verandering staat aan boord. Melle de Boer: „Onze sorteer- en verwerkingsmachine met catch management systeem scheidt voor 98 procent de kostbare hoofdvangst van de bijvangst. De ondermaatse garnalen en andere kleine bijvangst worden direct levend teruggezet, zodat die weer kan bijdragen aan behoud van de populaties. Dat is nu niet zo, want ze worden nu eerst verwerkt en dan overboord gespoeld. Vervolgens worden de garnalen geautomatiseerd geselecteerd in drie maten en verwerkt. Het proces is transparant en realtime inzichtelijk met een track- en tracesysteem.”
Meer rendement, geautomatiseerde controle
„Door deze opzet is iedere vangst volledig inzichtelijk en controleerbaar, maar behoudt de garnalenvisser controle over zijn handel, over de garnalen die hij heeft gevangen en verwerkt. Nu ligt die controle bij de afslag. Het systeem zorgt er bovendien voor dat het voor iedere visser gelijk is: je levert drie handelsmaten garnalen aan die voldoen aan wat door het MSC is afgesproken. Een eerlijk systeem dus, voor iedere visser gelijk. Bovendien is je rendement groter, omdat je alleen dat verwerkt wat aan de handelsmaten voldoet. Je vangt niet meer, maar je houdt meer consumentengarnalen over. Het betekent een kortere en daardoor duurzamere keten, het bespaart kosten en het is transparant. Als de garnalen aan wal wordt gezet, kan onafhankelijke, maar geautomatiseerde datacontrole per schip en vangst plaatsvinden en kunnen de garnalen door naar de handel. Dat betekent ook dat de ‘zeven’ op de afslag verdwijnt en dat is goed, want daarvan is al wetenschappelijk vastgesteld dat die zeef feitelijk inconsequent is, en dus niet betrouwbaar. De zeef in onze machine is wetenschappelijk onderbouwd en werkt nauwkeuriger door aanvoer van kleinere batches en bovendien zijn de data controleerbaar. Dit systeem van sorteren aan boord voorkomt verspilling en gesjoemel met ondermaatse garnalen en is voorbereid op gedigitaliseerde afzet, je bent niet afhankelijk van mensen.”
Je voelt de vooruitgang
En hoe gaat het nu verder? Melle de Boer: „Vanaf september hopen we het systeem naar tien kotters uit te breiden en in de loop van volgend jaar naar dertig. Vissers willen mee, die hebben vertrouwen, voelen dat dit het behoud van de sector kan betekenen. Het biedt perspectief. Ondertussen is het vooral heel veel praten, mensen overtuigen. In het MSC, bij het ministerie, de afslagen, de visverwerkende bedrijven. Met de tijd neemt de kracht van het systeem alleen maar toe; met behulp van kunstmatige intelligentie kunnen we automatische controle nog beter borgen. De belangstelling neemt toe, niet alleen in Nederland, ook in bijvoorbeeld Duitsland, daar gaan straks ook de eerste kotters meedoen. Je voelt dat er beweging komt, mensen voelen de vooruitgang, de wil is er.”
Melle de Boer: „Ik word heel blij als ik iets bedenk dat de visser centraal stelt en de garnalensector verduurzaamd.” De Boer RVS, Makkum: verandering naar vooruitgang vereist ondernemerschap die gaat hand in hand met motivatie en het doorzettingsvermogen om te innoveren.
