Welzijn en preventie zijn het cement van de samenleving, het gaat gewoon over ons allemaal. Solidariteit, voor elkaar zorgen, samen dingen oppakken en doen, dat is wat Friese welzijnsorganisaties iedere dag doen. „Zonder welzijn wordt veel onhoudbaar, ook de zorg. En dat cement ontstaat niet vanzelf, daar moet je aan werken.”
Ze zijn allemaal sterk in hun eigen omgeving. Ze zijn er geworteld, kennen er lokaal bestuur en de politiek, waarmee ze nauw samenwerken. Om te leren van elkaar en expertise te delen, werken ze ook samen, in Divers. Het zijn de welzijnsorganisaties M.O.S. (Smallingerland), Scala (Ooststellingwerf), KEaRN (Achtkaspelen & Tytsjerksteradiel), Sociaal Collectief (Súdwest-Fryslân), Caleidoscoop (Heerenveen), Amaryllis (Leeuwarden), De Skûle, (Waadhoeke & Harlingen), Timpaan (Noardeast-Fryslân), Het Bolwerk (Noardeast-Fryslân & Dantumadiel) en SCW Ameland (Ameland). Harald de Kluizenaar van Caleidoscoop, Jannie de Vries van Sociaal Collectief en Anneke Adema van KEaRN vertellen namens Divers over de waarde en de betekenis van welzijn.
Het cement dat bitter hard nodig is
Hun enthousiasme, passie en inzet is tot in de haarvaten voelbaar, hun betrokkenheid enorm. Als geen ander voelen zij wat er speelt in stad en dorp, in stedelijke omgeving en platteland. Met elkaar hebben ze tientallen jaren ervaring op tal van terreinen. Het geeft ze de dagelijkse hoop en het optimisme dat je met elkaar veel kunt bereiken. „Mensen vertrouwen terug geven, ze laten meedoen, ze meer eigenwaarde laten ervaren, perspectief en hoop geven. Stimuleren wat mensen kunnen, stappen laten zetten, solidariteit terugbrengen”, noteren we uit drie monden. Als ervaren professionals weten ze ook heel goed dat ‘welzijn’ bitter hard nodig is. Jannie de Vries constateert dat veel van het welzijnsfundament is afgebroken. „De jeugdhonken en allerlei andere voorzieningen voor jongeren onder de achttien jaar. Puberen is altijd het randje opzoeken, maar door het gemis van een sociaal netwerk en allerlei voorzieningen, speelt zich steeds meer af op plekken waar ouders of de school er geen zicht op hebben. Gelukkig zijn er de laatste paar jaar veel straatcoaches en anderen die heel veel goed werk doen, zij slagen er in heel dicht bij jongeren te staan. ” Anneke Adema: „We zijn het cement van de samenleving, voor iedereen en voor alle leeftijden.” Harald de Kluizenaar: „En bitter hard nodig, want de verschillen zijn groot en de maatschappij verhardt en individualiseert meer en meer.” Welzijn, daar zijn ze het over eens, moet zich nog wel eens verantwoorden: is het wel nodig al dat jongerenwerk, die koffiemomentjes in een wijkcentrum, al die projecten die alleen maar geld kosten?
Minder verschil, meer verbondenheid
Anneke Adema haalt het Finse model aan, waar de overheid zich veel socialer en tegelijk heel pragmatisch opstelt. „Investeren in mensen, in hun welzijn, welbevinden en gezondheid, loont niet alleen altijd, het is voorwaardelijk om een solide samenleving te zijn. Solidariteit heeft daar meer betekenis, het is een maatschappij waarin gestuurd wordt op kleine verschillen. In Nederland zijn de verschillen groot en dat verschil neemt alleen maar toe. Er zijn veel mensen die zich prima redden, maar er zijn er steeds meer die het alleen moeten doen, die niet (meer) kunnen meekomen.” Jannie de Vries: „Vergeet niet dat in veel families al generaties lang armoede, laaggeletterdheid, weinig sociaal netwerk en matige gezondheid een rol spelen. Daar kom je niet zo makkelijk uit. Niet iedereen heeft het geluk uit een stabiele omgeving te komen met een behoorlijke mate van welvarendheid.” Harald de Kluizenaar: „Om te voorkomen dat de zorg onhoudbaar wordt, moeten wij nog actiever zijn en nog eerder mensen meenemen. Niet wachten tot er een probleem is, want dan loop je achter de feiten aan.”
Zonder welzijn en de preventieve werking ervan, is de zorg in Nederland onhoudbaar, verliezen meer mensen het contact met hun omgeving en brokkelt het fundament van onze samenleving snel af. Dat is de bezorgde kant. Gelukkig is er ook een hoopvolle, een die energie geeft. De vele projecten die laten zien dat als ‘we’ het willen, er heel veel moois gebeurt. Met mensen, met de samenhang, in solidariteit. Zoals ’t Stationnetje, dat in Hurdegarijp, Burgum, Buitenpost en Surhuisterveen succesvol is voor om jongeren een plek te geven, zich in te zetten voor elkaar en hun omgeving. Zoals de Buurtcamping voor minimagezinnen in Súdwest-Fryslân, zodat ook een fijne zomer hebben. Leertrajecten met bijvoorbeeld NHL Stenden, om mensen te stimuleren een vak te leren dat bij ze past. Harald de Kluizenaar: „We moeten jongeren binden en boeien voor de regio. We hebben ze nodig om ze het fundament van hun en onze toekomst te laten zijn.” Investeren in jongeren tussen de 14 en de 27 in het landelijk opgezette Maatschappelijke Dienst Tijd (MDT). Jannie de Vries: „Wat je daar van jongeren terug hoort, is dat ze zo blij zijn met de onvoorwaardelijke steun en aandacht die coaches hun geven. Daarom zetten ze zich in, voor hun eigen ontwikkeling, voor elkaar en voor de omgeving. Het motiveert om mee te doen en daarna ook wat terug te doen voor een ander.” Harald de Kluizenaar: „Vanuit het simpele kopje koffie dat mensen hier komen drinken, leren we ze niet alleen kennismaken met elkaar, maar kunnen we ook met hen het gesprek aan. Leren we meer over ze, signaleren we wat er speelt. We denken vanuit persoonlijke kracht en mogelijkheden. Iedere stap die iemand zet, is waardevol, ieder op zijn manier en niveau. Door ook huisartsen te wijzen op wat we doen, kunnen we daar ook een stuk weghalen. Niet alles hoef je meteen in het medische te trekken, vanuit sociale aanpak kun je veel bereiken en veel voorkomen.”
Blijven investeren
Samen benadrukken ze het vermogen van ieder van ons om meer solidair te zijn, om met elkaar van betekenis te willen zijn. Om verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en niet alleen te genieten van de enorme vrijheid die we hebben. Niet stempelen en stigmatiseren, maar open staan voor wat we samen kunnen, de mens te ontdekken die naast je leeft, maar misschien wat minder geluk heeft. Iets meer ‘dorps’ denken, meer betrokkenheid bij elkaar tonen, verbondenheid willen aangaan zonder eigenbelang. Daarvoor moet je blijven investeren. Omdat het loont voor iedereen, voor ons als diverse samenleving.
Wij werken dichtbij
