Het nieuwe gemaal Hunsingo in Zoutkamp is uniek. Het gemaal in aanbouw staat naast een monumentale sluis, vlak bij Natura 2000-gebied en in het dorp. De omgeving werd al snel bij dit project betrokken. Zoutkampers, overheden en andere belanghebbenden konden hun zegje doen. Het resultaat? Een compleet nieuw gemaal én een vernieuwde Hunsingosluis, met oog voor natuur en recreatie.
„Over alles wat je hier ziet, is goed nagedacht”, zegt omgevingsmanager Eddi Ottens van Waterschap Noorderzijlvest. Vroege en goede samenwerking met aannemer Strukton is daarbij erg belangrijk.
Complex voor de toekomst
Twee jaar geleden is begonnen met de bouw. Het werk verloopt volgens plan en is inmiddels vergevorderd. Wat kunnen Zoutkampers verwachten? Op een steenworp afstand van het nieuwe gemaal wordt de Hunsingosluis omgebouwd tot schutsluis. Boten kunnen dan door dit rijksmonument varen, terwijl het gemaal in werking is. Gemaal Hunsingo daarentegen is helemaal nieuw. Eenmaal afgebouwd, vergroot ‘Hunsingo’ de waterveiligheid van Zoutkamp en omgeving. Het gemaal kan straks anderhalf keer zoveel water verpompen als het oude gemaal H.D. Louwes, dat wordt gesloopt. Ottens: „Samen met De Waterwolf (een gemaal bij Lauwerzijl, red.), kan dit nieuwe gemaal straks voor een groot deel het water van Groningen en Drenthe afvoeren naar het Lauwersmeer. Het nieuwe gemaal is nodig door bodemdaling, maar ook om voorbereid te zijn op een toekomst met meer regen en meer periodes met piekbuien.”
Meer dan waterveiligheid
Ondanks dat dit project is begonnen als een waterveiligheidsopgave van het waterschap, is het doorontwikkeld tot een erfgoed-inclusieve gebiedsopgave. Dat betekent dat cultuurerfgoed ter plekke is meegenomen in de bouwplannen. Dat is een koppelkans, die uit gesprekken met belanghebbenden is voortgekomen. Daarom was het ook wenselijk dat aannemer Strukton in een vroeg stadium ging meepraten. „Drie jaar geleden hebben we een eerder ontwerp samen met het waterschap verder uitgewerkt”, zegt projectleider Dennis Bettenbroek van Strukton. „Wij kijken als aannemer heel anders naar zo’n project. Hoe bouw je zoiets en in welke volgorde? Wij hebben de expertise die daarvoor nodig is.” Een voorbeeld? „Wij vonden dat de bouwkuip groter moest. Anders hadden bouwvakkers te weinig ruimte”, aldus Bettenbroek. „Ideeën moeten wel uitvoerbaar zijn.”
Bezoek de Dag van de Bouw
In het Lauwersmeergebied gebeurt meer. Op zaterdag 21 juni is het de landelijke Dag van de Bouw. Ook de Lauwersmeerdijk doet mee. Tussen 10.00 en 15.00 uur is iedereen welkom bij het dijkinformatiecentrum in Lauwersoog om de dijkversterking live te zien. Er is van alles te beleven en activiteiten zijn gratis. Ga mee op een tour naar de getijdenduiker, bekijk een elektrische kraan of ander werkvoertuig van dichtbij of ga op de foto als een dijkwerker. Waterschap Noorderzijlvest en aannemer Heijmans zijn aanwezig om vragen te beantwoorden. Er is een mooi programma voor jong en oud. Kom ook en ontdek hoe wij bouwen aan onze diek van morgen!
Meer informatie: lauwersmeerdijk.noorderzijlvest.nl/nieuws
Met de omgeving en de uitvoerbaarheid in het achterhoofd, hebben Waterschap Noorderzijlvest en Strukton ook besloten om horizontale pompen in het gemaal te plaatsen. Een primeur voor dit waterschap. Ottens: „Anders kregen we een te hoog gebouw dat niet past bij de omgeving. Maar deze pompen gaan niet ten koste van de capaciteit hoor. Waterveiligheid staat bij ons op nummer één!”
Aandacht voor natuur én recreatie
Met de bouwhelm op en de veiligheidsjas aan, betreden Ottens en Bettenbroek de bouwplaats. Ondanks de veiligheidsmaatregelen, kan het duo niet overal komen. Drie enorme stroomkokers van het gemaal, staan al maanden vol water. De indrukwekkende, (vrijwel) droge bouwkuip van de Hunsingosluis is nog wel te bereiken. Bettenbroek: „We staan hier nu zo’n 5 meter onder het maaiveld!” Maar er is meer te zien. Aan de dorpszijde van de sluis zie je in het water nog net de opening van de otterpassage, die door de stroomkokers loopt. Aan de andere kant van de sluis wordt een vispassage gebouwd. Bettenbroek wijst naar opvallende spleten in het gemaalgebouw. „In de spouw hebben we een kraamkamer voor meervleermuizen aangelegd. Als je een blik zou werpen op het dak van dit gebouw, dan zie je grind liggen. Voor scholeksters. Zodat ze daar kunnen nestelen.”
Maar niet alleen dieren worden blij van deze plek. „Dit wordt een openbaar terrein met een recreatieve inslag”, zegt Ottens. „Het moet een plek worden waar Zoutkampers én toeristen kunnen genieten van de omgeving en kunnen zien wat er is gebouwd. We doen het ook voor het dorp!”
Nieuwe Waterwerken Zoutkamp
Het werk aan dit sluis- en gemaalcomplex is onderdeel van het project Nieuwe Waterwerken Zoutkamp. Dit is een samenwerking tussen Waterschap Noorderzijlvest, de provincie Groningen en de gemeente Het Hogeland. Doelen zijn het verbeteren van de water- en verkeersveiligheid, de economie, de leefbaarheid en ecologie van Zoutkamp en omgeving. Ook het stimuleren van toerisme maakt deel uit van het project. Tijdens het werk blijft Zoutkamp goed bereikbaar. Naar verwachting zijn alle werkzaamheden volgend jaar afgerond.
