Niek Beukema en Ruurd van der Berg bij het baggerdepot
Het klimaat verandert, met meer weersextremen in de toekomst. Waterschap Noorderzijlvest wil meehelpen om klimaatverandering zoveel mogelijk te voorkomen, door de uitstoot in projecten te beperken. Het doel? Klimaatneutraal zijn in 2035. Daarom werkt Noorderzijlvest, samen met partners, stap voor stap steeds meer elektrisch. Dat doet het waterschap op de Lauwersmeerdijk, waar het met emissieloos materieel de meest duurzame dijk van Nederland realiseert. En nu doet Noorderzijlvest ook een deel van het baggerwerk elektrisch.
Zoals in de stadswijken De Held en Gravenburg. Daar is de afgelopen weken bagger – een laag modder op de bodem van sloten, kanalen en meren – verwijderd en op landbouwgrond vlakbij verwerkt (zie foto). Een routineklus voor Waterschap Noorderzijlvest en opdrachtnemer Beukema Grondwerken bv, zou je zeggen. Maar dit project is bijzonder. Projectleider Ruurd van der Berg van het waterschap: „Dit is voor ons beiden de eerste keer dat we bij het baggeren een elektrische kraan hebben ingezet.”
De besparing die deze kraan dit project oplevert? 13,5 ton CO2 in vergelijking met een standaard rupskraan die op diesel rijdt. Het kost het waterschap wel iets meer geld. „We willen als waterschap in 2035 klimaatneutraal zijn en dit is weer een stap op weg naar dat doel”, legt Van der Berg uit. „Meteen álles in een keer elektrisch doen, is te duur. De markt om volledig elektrisch te werken is er ook nog niet. We willen daar samen met de markt naartoe groeien. Door samen te investeren in de transitie.”
Met de toekomst mee
Die samenwerking vond Van der Berg bij aannemer Niek Beukema, eigenaar van de kraan. „Wij doen al bijna 40 jaar projecten voor het waterschap en merken dat Noorderzijlvest, net als wij, steeds duurzamer wil werken. Daarom durven we het risico te nemen om in deze elektrisch kraan te investeren.”
Beukema kijkt ook naar de concurrentie. „Wij draaien standaard op HVO100 [duurzame dieselbrandstof die tot 90% minder CO2 uitstoot, red], ook als we werken voor Noorderzijlvest. Maar dat doen anderen ook. We dachten daarom groot. We wilden een van de eersten in de regio zijn die zo’n elektrische kraan heeft.”
De kraan wordt met een los accupakket opgeladen. Een tractor op waterstof brengt het accupakket van en naar een andere locatie, waar de accu wordt opgeladen met groene netstroom.
Ter plekke wijst Beukema op landbouwgrond waar baggerspecie is verwerkt. Het is dezelfde modder, die kortgeleden nog op de bodem van Groningse sloten lag. „Bij duurzaamheid gaat het niet alleen over machines hè. De bagger die je hier ziet, is schoon en wordt nu hergebruikt op landbouwgrond dicht bij de wijken waar we hebben gebaggerd. Ook dat is duurzaam.”
Elektromotoren en de duurzaamste dijk
Naast het baggeren, werkt Waterschap Noorderzijlvest ook in andere projecten al langer steeds meer elektrisch. In Delfzijl is gemaal De Drie Delfzijlen volledig geëlektrificeerd. Twee oude dieselmotoren zijn verhuisd, om plaats te maken voor elektromotoren.
Tussen Lauwersoog en de Westpolder bouwt het waterschap samen met partners tot in 2026 de duurzaamste zeedijk van Nederland. Daarbij gebruiken ze zoveel mogelijk elektrische machines, op een schaal die echt uniek is bij een dijkversterking. Veel oude materialen worden hergebruikt. Klei en zand komen uit de buurt. Net als bij het baggerproject in Groningen hoeft ook hier niet ver gereden te worden, met minder CO2-uitstoot tot gevolg.
De bestuurlijke keuze om duurzaamheid standaard mee te nemen in projecten, wordt gedeeld binnen de organisatie. Projectleider Van der Berg ziet bij collega’s dat er veel motivatie is om het roer om te gooien. ,,Sinds een paar jaar gebruiken we biobrandstof. Nu werken we met een elektrische kraan. De eerste resultaten van de nieuwe werkwijze zijn goed. De volgende stap zetten we bij het Boterdiep in Bedum. Ook daar gaan we emissieloos baggeren. De aannemer gebruikt daarvoor een elektrisch baggerschip.”
Waterschap Noorderzijlvest heeft samen met De Boer & De Groot civiele werken b.v. een vispassage aangelegd bij gemaal De Delthe, net boven Onderdendam. Een elektrische kraan heeft daar een tijdelijke damwand geplaatst. Het op locatie opladen van de kraan kon niet. Daarom zijn hier, net als bij het elektrisch baggeren in Groningen, mobiele accupakketten gebruikt.
Van der Berg: „Dit werk wordt al langer uitgevoerd, na een aanbesteding van jaren terug. Begin dit jaar hebben we bij het maken van nieuwe afspraken gevraagd of er elektrisch kon worden gewerkt. Dat kon. De meerkosten van het elektrisch werken hebben we toen gedeeld. Het werk met de elektrische kraan is klaar en we zijn tevreden met het resultaat.”
