Aeres is de groene opleider van Nederland op VMBO, MBO en HBO- niveau en Leven Lang Ontwikkelen en op twintig locaties in Nederland. In Leeuwarden vertellen Annewies Visser en Wytske Bijstra over de passie van een levendige landbouwsector.
Ze houden net als hun achttien collega’s van de (melk)veehouderij, zijn er in geboren en getogen. Het is hun werk en passie: Annewies Visser, docente economische vakken in de Veehouderij en Wytske Bijstra, docente Melkveehouderij en Fokkerij. „Het fundament en het belang van de sector is groot: het gaat niet alleen maar om boerenbedrijven, maar om alles dat met de sector en met zuivel- en voedselproductie te maken heeft. Kijk alleen al hoeveel mensen het erf van de boer betreden, het is een heel breed scala vakmensen. In logistiek, onderhoud, zorg en verzorging, voeding, inseminatie, automatisering, robotisering, fokkerij, opleidingen, installatietechniek, machinebouwers, noem maar op. Samen zorgen we voor voedselzekerheid van veel mensen, in Friesland werken er alleen al meer dan 30.000 mensen in de sector en in de periferie. Wij leiden bij Aeres niet alleen de melkveehouders van morgen op, maar ook veel mensen in die schil rond het boerenbedrijf”, zegt Wytske.
Passie, ondernemerschap en eigen initiatief
„We vormen een efficiente en effectieve sector”, voegt Annewies toe. „We hebben oog en oor voor wat er om ons heen gebeurt, we zijn steeds beter in staat om op schone, natuur inclusieve en verantwoorde wijze te produceren en te luisteren naar wensen en behoeften van een steeds complexer wordende maatschappij. De diversiteit in de sector groeit door een toenemend aantal verdienmodellen op en rond het erf; grootschalig is niet langer het enige dat telt, er is veel aandacht voor andersoortige landbouw als natuurinclusieve en biologische landbouw. De hamvraag is, waar boer je, wat kan hier op deze grond? De sector is innovatief zoals bijvoorbeeld met precisielandbouw en door verdergaande automatisering. Daarnaast exporteren we de kennis ook weer naar andere landen en dat zorgt samen voor een stevige, maar ook levendige sector die veel mensen een prachtige toekomst biedt met allerlei beroepen.
„Binnen Aeres of de opleiding staat het Optimalisatieplan eigenlijk centraal: hoe kun je met alle maatschappelijke factoren het boerenbedrijf en daarmee de sector optimaliseren? Dat gaat over alle aspecten op het bedrijf en zorgt ervoor dat leerlingen de lat hoog leggen om constant het bedrijf en bedrijfsprocessen waar mogelijk te verbeteren.
Ieder vakopleiding begint met een gezonde basis, dus iedere leerling hier weet heel goed wat stikstof is en wat het doet. Vragen stellen”, stelt Annewies „hoort bij betrokken boeren en burgers en een boer is allebei.”, Wytske: „We hebben een prachtig vak in een hele mooie levendige sector waarin ondernemerschap en verantwoordelijk centraal staat. Passie, plezier, motivatie en saamhorigheid gaan hand in hand met kennisuitwisseling en maatschappelijke betrokkenheid.”
Perspectief voor nieuwe generaties
Voor Anne Dijk staat het transitie-denken centraal. Als directeur in van Aeres VMBO en MBO in Emmeloord kijkt hij uit op de voormalige binnentuin die straks een complete showcase moet zijn van alle werelden die het moderne groene VMBO en MBO omvat. In de tuin wordt hard gewerkt: het is de groene sector in het klein.
„We staan in onze maatschappij voor grote veranderingen, die soms heel spannend zijn en op zijn minst uitdagend. In onze groeiende groene sector zijn een paar generaties grootgebracht met het schaalvergrotingsmodel van Mansholt. Dat verandert naar een veel diverser pallet aan bedrijven. Het biedt een steeds grotere groep mensen perspectief, van akker en tuinbouw tot en met alle bedrijven daaromheen. Aan de ene kant zie je de grootschalige bedrijven, die ook nog verder groeien en waarvan wij de bedrijfsopvolgers als student meenemen naar hun toekomst. Daarnaast zien je de ontwikkeling naar kortere ketens met tal van kleinschaliger bedrijfs- en verdienmodellen, van biologisch tot veganistisch en permacultuur en al dan niet in
vol- of deeltijd naast een andere baan. Een derde stroom in de sector is die van alle bedrijvigheid om het erf heen, zeg maar alle mensen die het erf betreden. Die schil van bedrijven wordt steeds groter en ook weer diverser en biedt aan steeds meer mensen werk. Wij leiden op voor al die stromingen en een steeds breder wordend aanbod van banen. Dat betekent vooral dat we onze studenten moeten laten kennismaken met verandering op ieder vlak. Daarbij hoort nieuwsgierigheid naar kennis en een open mind om dat met anderen te willen delen. Want waar het naar toegaat weten wij ook niet, wel dat alles dat met groen, ecologie, klimaat, natuur en leefomgeving te maken heeft een steeds duidelijker rol speelt in het perspectief van een nieuwe generatie. De vakmensen van straks zijn vooral meer ondernemend, zijn vanuit bredere kennis en competenties toegerust op wat komen gaat, wat dat dan ook is. Ze zijn weerbaar en in staat om mee te gaan in transitie.”
Groeiende sector biedt zekerheid
„Om al die jongeren zo goed mogelijk voor te bereiden, werken we meer dan ooit samen met allerlei bedrijven uit de regio. Met ondernemers die gedreven hun ding doen, staan voor waar ze in geloven en vanuit hun opvatting ruimte bieden aan studenten en meepraten over de invulling van het onderwijsprogramma. Door die samenwerking kunnen studenten ook vaker van het erf, kunnen ze in fieldlabs leren wat er in bedrijven speelt. De waarde zit in het zoeken van co-creatie: wat kun je samen bereiken?
Samenwerking met tal van partners tekent het huidige groene onderwijs en dat is goed. We zijn samen verantwoordelijk om inhoud te geven aan het denken in transitie in de land- en tuinbouw. Wat geruststelt is dat de baanzekerheid in de sector hoog is, waar je ook naar toe wilt. Werken in de groeiende groene sector? Dan is er voor jou perspectief genoeg!”
