‘Ga varen in de dynamische zeescheepvaart’
“Het zijn uitdagende tijden voor de zeevaartsector en dan denk ik met name aan de geopolitieke spanningen en de energietransitie waar we voor staan.” Dat zegt Annet Koster, directeur van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders, KVNR. Bestuurslid Wessel Holwerda van Holwerda Shipping in Heerenveen kan die woorden onderschrijven. “Geopolitieke ontwikkelingen hebben invloed op onze dagelijkse werkzaamheden en ook de energietransitie houdt ons bezig. Zo hebben we vorig jaar nog drie nieuwe schepen laten bouwen, die 30 procent efficiënter zijn dan vergelijkbare schepen.” Holwerda Shipping heeft 8 schepen in de vaart, containerschepen en droge lading. Het familiebedrijf verzorgt het volledige management van de schepen en Wessel behoort inmiddels tot de zesde generatie. “We zitten in de kustvaart, van de Middellandse Zee tot en met de Oostzee”, geeft hij aan. Toen er een vacature in het bestuur van de KVNR vrijkwam, meldde hij zich aan. “In het bestuur zie je min of meer een afspiegeling van marktsegmenten en van de verschillende regio’s waar Nederlandse reders zijn gevestigd, waaronder wij in Noord-Nederland.”
Uitdagingen
Naast geopolitieke ontwikkelingen en de energietransitie speelt er nog veel meer in de zeevaartbranche. Zoals de relatieve afname van het aantal schepen dat onder Nederlandse vlag vaart, de instroom van nieuwe studenten op de opleidingen, wat in 2024 een lichte daling heeft laten zien en de krapte op de arbeidsmarkt. “We staan voor grote uitdagingen waar we zelf mee aan de slag moeten, maar waar we niet zonder goed beleid van de overheid kunnen”, zegt Annet. De KVNR vertegenwoordigt de in Nederland gevestigde reders die actief zijn in de zeevaart. Koster: “We zetten ons in voor een maritiem klimaat waarin reders wereldwijd concurrerend kunnen ondernemen.” Daarnaast richt de KVNR zich op belangenbehartiging in de politiek, bij de overheid, het maritieme cluster en de samenleving. Er is veel te doen. Neem bijvoorbeeld de geopolitieke spanningen, de verkiezing van Trump, de arbeidsmarkt en de brandstoftransitie. “Wat dat laatste betreft worden de regels strenger en dat leidt tot hogere kosten voor de sector”, vertelt Annet. “Reders willen zo efficiënt mogelijk varen, maar op dit moment is bijvoorbeeld niet duidelijk wat de brandstof van de toekomst wordt. Wel staat vast dat alternatieve energiedragers duurder worden en dat gaat de sector merken en dus ook de consument.”
Walstroom
“Er is aanvullende nieuwe wetgeving vanuit de EU per 1 januari jl. van kracht geworden”, vult Wessel aan. “Het is afwachten hoe zich dat gaat ontwikkelen. Waar mogelijk proberen we ons aan te passen, zoals bijvoorbeeld met walstroom. Dat kunnen we relatief eenvoudig op onze schepen realiseren, maar veel havens zijn nog bezig met de aanleg. Dat gaat nog wel een aantal jaren duren.” De 3 in Nederland gebouwde nieuwe schepen die vorig jaar van de helling kwamen, hebben een efficiënte rompontwerp. Wessel:” Daardoor kunnen deze schepen veel efficiënter varen en besparen ze tot 30 procent brandstof, waardoor ook de CO2 uitstoot omlaag gaat.” Annet: Het is belangrijk dat er duidelijkheid is en blijft voor de reders en daar speelt de overheid een belangrijke rol in, bijvoorbeeld door heldere en betrouwbare wet- en regelgeving, waar ook de financiering voor investeringen mee samenhangt. En ik wil een oproep doen om eens te stoppen met het laten toenemen van de regeldruk op nationaal en Europees nivean, want dat leidt alleen maar tot oneerlijke concurrentie.”
Positie behouden
Een sterke Nederlandse zeevaartsector is volgens Annet van belang om onze positie op de wereldzeeën te blijven behouden. “In dat kader heb ik gepleit voor de oprichting van een Nederlandse Maritieme Autoriteit (NLMA), die nu daadwerkelijk in oprichting is. Deze is essentieel om onze sector dienstverlenend, efficiënt, veilig en duurzaam te houden. Zo kan zij regelgeving harmoniseren, innovatie stimuleren en de concurrentiepositie van ons land versterken. Bovendien kan het besluitvorming versnellen en bureaucratie verminderen. De NLMA is van belang om een sterk Nederlands Register, schepen die onder Nederlandse vlag varen, in stand te houden. Er zijn inmiddels eerste stappen gezet, maar dit is pas het begin.” Uit de Maritieme Monitor 2024 blijkt dat het aantal schepen dat onder Nederlandse vlag vaart gelijk is gebleven. “Maar, ten opzichte van het totaal aantal schepen wereldwijd gaan we hard achteruit, met circa 30 tot 40 procent”, vertelt Annet. “Dat is zorgelijk en daarom is haast geboden om een succes te maken van de Nederlandse Maritieme Autoriteit.”
Aantrekkelijk werk
Ander zorgpunt is de instroom van nieuwe medewerkers, op elk vlak. Van het werken op de schepen tot het loodswezen en van werken in de havens tot op de departementen. “In de zeevaart kun je aantrekkelijk werk doen dat goed verdient”, zegt Annet. “Als KVNR doen we er van alles aan om nieuwe mensen te interesseren voor de branche. Zo hebben we de campagne ‘Ga Toch Varen nieuw leven ingeblazen en dat werkt goed. Het is een laagdrempelige manier om jongeren in contact te brengen met de sector.” “Het zou mooi zijn als er meer Nederlandse officieren opgeleid worden”, voegt Wessel toe. “Bijvoorbeeld jongeren die vanuit hun stage doorstromen. Nu dat minder wordt, moeten we breder kijken. Het lukt nog wel om de vacatures op die manier in te vullen, maar het is wel uitdagend. Gelukkig lijkt het aantal studenten op sommige opleidingen inmiddels toe te nemen, ondanks een lichte daling op landelijk niveau.” “Wat werken in deze sector aantrekkelijk maakt? Je krijgt vanaf school snel de verantwoordelijkheid over een schip en vanaf het begin is jouw bijdrage in de organisatie aan boord van belang. Daarnaast biedt de zeescheepvaart een vorm van vrijheid en dat geeft een mooi gevoel.”
Belangrijke regio
Dat Noord-Nederland een belangrijk aandeel heeft in de Nederlandse zeescheepvaart blijkt uit het feit dat een kwart van de leden van de KVNR uit de drie Noordelijke provincies afkomstig is. Annet:” We kennen Noordelijke reders die lokaal tot de grootste werkgevers behoren en het is qua bouw van schepen een hele belangrijke regio voor de zeescheepvaart, inclusief alle toeleveranciers en maakindustrie. Daarnaast speelt de Eemshaven een belangrijke rol in de energievoorziening en biedt deze haven een korte verbinding met Scandinavië. Kortom, Noord-Nederland is een relevante regio voor de zeescheepvaart.”
