Wij consumeren maar zestig procent van de geslachte dieren. En het overige dan? In Burgum kennen ze het antwoord. Sonac mag zich inmiddels een van de meest circulaire bedrijven van het noorden noemen. Vestigingsdirecteur Richard Dijkstra over een wereld zonder afval, duurzame producten en energie voor huishoudens.
Als zoon van een Friese melkveehouder liggen zijn roots boven Dokkum. Zijn werk bracht hem in de wereld van de mengvoeders en sinds anderhalf jaar is hij directeur van de Friese vestigingen van Sonac in Burgum, Harlingen en Sint Nicolaasga (De Jong Recycling). Het bijna 100 jaar oude Sonac Burgum maakt sinds 2014 deel uit van het Amerikaanse beursgenoteerde bedrijf Darling Ingredients. Het geldt wereldwijd als innovatief bedrijf dat gespecialiseerd is in het omzetten van dierlijke bijproducten en restproducten van voedingsmiddelen in waardevolle grondstoffen. Daarnaast is het een groeiende producent van hernieuwbare energie. Sonac Burgum is een van die toonaangevende bedrijven, dat zich met richt op circulariteit en hernieuwbare energie. Richard Dijkstra: „We maken al bijna 100 jaar deel uit van deze omgeving, een groot deel van onze mensen komt uit de buurt en veel van hen zijn al de tweede, derde of zelfs vierde generatie die hier werkt.”
Hij beseft dat in die lange geschiedenis de fabriek ook wel eens negatief in het nieuws kwam door geluid of geuroverlast. „Dat hoort bij onze historie van oorspronkelijk destructiebedrijf voor kadavers en dierlijke bijproducten. De laatste twintig jaar is hier veel verandert; zo komen er in Burgum al sinds 2001 geen kadavers meer door de poort en zijn we inmiddels een van de meest circulaire bedrijven van het noorden. Wij verwerken wat niet gegeten wordt: de veertig procent van het vee dat niet naar vleesproducten gaat. Al die dierlijke bijproducten uit de veehouderij en de vleesverwerkende industrie die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie, zetten wij via hoogwaardige verwerking om in nuttige producten zoals eiwitten, vetten en mineralen. Dat maakt ons tot grondstofproducent voor diervoeding (voeding voor huisdieren en veehouderij), van meststoffen en van grondstoffen ten behoeve van antistollingsmiddel voor de farmaceutische industrie. Onze producten vinden hun weg in Nederland, Europa en deels wereldwijd.”
Denken in oplossingen
Richard Dijkstra en zijn 130 collega’s in Burgum zijn dag in dag uit bezig met een volgende stap naar een afvalloze wereld, het creëren van waarde, tegengaan van verspilling en het inperken van mogelijke overlast. „We zijn ons zeer bewust van wat we doen en hoe we alles veilig en hygienisch kunnen verwerken. De bijdrage aan een circulaire wereld is voor ons daarom heel gewoon, want het is in de loop van de tijd ontstaan door wat we deden. We verwerken op het oog waardeloze dierlijke bijproducten en restafval tot hoogwaardige producten. De manier waarop we dat doen heeft, heel terecht, in de loop van de tijd gezorgd voor hele schone processen waar de wereld om ons heen nagenoeg niets van merkt. En het is voor ons gewoon om te denken in de waarde van bijproducten uit de veehouderij. Daarom denken we graag in oplossingen en waardecreatie. Wat kan er beter, wat kan er nog meer? Bedenk dat we alleen miljoenen liters water halen uit alle dierlijke reststromen: net als de mens bestaat een dier voor een groot deel uit water. Al dat water dat vrijkomt tijdens de verwerking, gaat naar onze eigen waterzuiveringsinstallatie. En wat gezuiverd is, is schoon water dat we mogen lozen op het Prinses Margrietkanaal. Een volgende stap waar we nu mee bezig zijn, is te kijken of we samen met een collega bedrijf op het industrieterrein de aanwezige warmte uit dat water kunnen gebruiken in hun productieproces.”
Circulariteit prikkelt nieuwsgierigheid
„Naast wat we nu doen, willen we graag de volgende stap zetten in het omzetten van reststromen naar groene energie voor 12.000 huishoudens. Het gaat om reststromen die we nu nog afvoeren naar onze collega’s bedrijven om daar te verwerken en om voedselreststromen en over datum producten uit de vestiging in Sint Nyk. Via vergisting en opwaardering in de nieuwe groen gasinstallatie kan er groen gas worden geproduceerd voor circa 12.000 huishoudens in de omgeving. Dat plan ligt nu bij de provincie en gemeente en de eerste signalen zijn positief. Naast het opwekken van groen gas en dus het verminderen van de lokale vraag naar aardgas, betekent het ook dat we veel minder transportkilometers maken. Als die installatie staat, hopen we op termijn ook nog de CO2 te kunnen afvangen. En die kan daarna dienen als technische toepassing of in de tuinbouw voor een optimale groei van planten. De 10.000 ton meststof die ook overblijft uit de gasinstallatie, kan weer dienen als biobrandstof. Samengevat: wij willen niet dat er hier iets verloren gaat. De voortdurende verduurzaming naar een wereld zonder afval, optimaal hergebruik en circulariteit prikkelt onze nieuwsgierigheid.”
Innovatief in primaire processen
Sonac, zegt Richard Dijkstra, is een sterk innovatief bedrijf dat meebeweegt met de tijd. „Daarin past dat we net als ons moederbedrijf Darling Ingredients continu kijken naar de concrete mogelijkheden van hernieuwbare energie. En daarbij hoort ook dat we weten dat in de loop der tijd meer plantaardige producten in de voedselketen hun intrede zullen doen. Voor ons verandert er uiteindelijk niet veel: we verwerken nu ook al plantaardige reststromen op onze locatie in Sint Nicolaasga tot nieuwe grondstoffen ten behoeve van hernieuwbare energie en we zullen verder groeien in hernieuwbare energie en hernieuwbare brandstoffen. We maken met Sonac als innovatief bedrijf deel uit van de primaire processen die horen bij de cultuur en de ontwikkeling van het sterk agrarisch bepaalde Friesland. Daar ben ik trots op. En dat betekent dat we hier als Sonac gewoon om de hoek ook blijvend een verscheidenheid aan prachtige banen bieden voor veel mensen. Mensen die iedere dag bezig zijn met het zo goed en efficient mogelijk verwaarden van dierlijke bijproducten en reststromen naar hoogwaardige producten en energie.”
