Nederland is een pootaardappelland pur sang. Vooral de noordelijke kustgebieden van Groningen en Friesland zijn uitermate geschikt voor de teelt van pootaardappelen, die naar een groot deel van de wereld worden geëxporteerd. En dat is niet voor niets, omdat de kwaliteit van de pootaardappelen hoog is. Maar, er loert een gevaar en dat is de luis, die virus overbrengt. Voorheen werd die bestreden met gewasbeschermingsmiddelen, maar Agrifirm is in samenwerking met HZPC bezig met alternatieven, zoals het gebruik van stro en/of gaas.
Nederland telt circa 1.300 pootgoedtelers, die elk jaar op 40.000 hectare grond 1,2 miljoen ton pootaardappelen telen, verdeeld over 500 rassen. Wanneer je bedenkt dat met 50 hectare pootaardappelen indirect ongeveer 1 miljoen monden worden gevoed, hoeft het belang van de pootaardappelteelt voor de wereldwijde voedselproductie niet benadrukt te worden. 70 procent van de jaarlijkse oogst wordt geëxporteerd en de pootaardappelen moeten zowel binnen als buiten Nederland aan strenge eisen voldoen.
Alternatief
Agrifirm en HZPC vonden elkaar toen er gezocht werd naar een alternatief voor de traditionele beschermingsmiddelen van de pootaardappel. “We kwamen elkaar al regelmatig tegen”, zegt Cornelis de Haas van Agrifirm. “HZPC komt op voor de rassen en geeft advies over telen, terwijl wij bij de teelttechnische begeleiding worden ingeschakeld. Omdat een boer geen twee verschillende adviezen wil, gaan we regelmatig in overleg.”
“Het belang van de boer staat voorop”, voegt Harm Steenhuis van HZPC toe. “Is er een probleem, dan lossen we die op. Het is de reden dat we al vaker gemeenschappelijke projecten met elkaar hebben gedaan. En als de landbouwsector groener en duurzamer moet telen, dan gaan we ook die uitdaging niet uit de weg. Integendeel, beide organisaties zijn elke dag bezig met meer natuur en minder chemie.”
Eenvoudig is dat niet, want er spelen een hoop factoren een rol. Wetgeving, teelttechniek, emotie, arbeid en natuurlijk ook de portemonnee. “Dat moet allemaal bij elkaar komen, voordat een teler overstapt op een andere methode om zijn gewassen te beschermen.”
Keuze
Met het gebruik van stro en/of luizengaas lijkt men daarin te slagen. Cornelis:” De teler heeft de keuze. Of spuiten binnen scherpe wettelijke normen en met lage doseringssystemen of kiezen voor het alternatief, een strodek of luizengaas.” De toepassing is anders, het resultaat vrijwel hetzelfde. “Wanneer de aardappel is gepoot en in keurige ruggen staat, komt er een strodek overheen. Als de aardappel vervolgens boven komt is het blad groen. Uit onderzoek blijkt dat de luis zowel het strodek als de aardappelplant niet als zodanig herkend, omdat het stro ervoor zorgt dat de kleur die hij ziet violet rood is. Dat zorgt voor desoriëntatie bij de luis, die vervolgens zal vertrekken. Dit betekent dat de teler niet één keer in de twee dagen hoeft te spuiten, maar bijvoorbeeld nog maar één keer per week.”
Met het luizengaas worden vergelijkbare resultaten bereikt. Sterker nog, het luizengaas ligt op het aardappelveld en zorgt ervoor dat er geen luizen bij het blad kunnen komen. Het gaas beweegt in de periode dat de aardappelplant groeit gewoon mee. “Gaas vergt wel wat meer arbeid en geeft wat minder licht aan de aardappelplant, maar dat is verwaarloosbaar”, weet Harm. Agrifirm is ook de leverancier van gaasnetten.
Enthousiast
Dit jaar gaan 15 telers stro gebruiken, terwijl ook enkele telers gaas als bestrijder van de luis gaan toepassen. Cornelis:“ Telers zijn positief over de resultaten in de proefperiode. Ze willen best groener werken en zijn gemotiveerd om hiermee aan de slag te gaan, ook al zijn deze oplossingen (wat) duurder dan het traditionele spuiten.”
“Eigenlijk lijken deze methoden heel erg op wat vroeger al gebeurde”, besluit Harm. “Het is feitelijk oude kennis in een nieuw jasje. Gezien het feit dat wet- en regelgeving verplicht om minder gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken, is dit een interessante oplossing voor de teler. Zowel Agrifirm als HZPC heeft er hoge verwachtingen van. Dit gaat telers heel veel brengen.”
Pootaardappelteler Wilco Sijtsma, die samen met zijn zoon Romke, 105 hectare pootaardappelen in het Friese Pingjum heeft, is enthousiast over de resultaten uit de proefperiode. “Wij hebben zowel stro als luizengaas geprobeerd en gaan het komende seizoen een halve hectare luizengaas op onze miniknollen inzetten. Deze zijn onder steriele omstandigheden opgekweekt, maar worden straks op het veld belaagd door de natuur en dan met name de luis. We hebben gezien dat de luis dankzij het luizengaas geen vat krijgt op de aardappelplant.”
“Voordeel is ook dat wanneer je het aardappelveld 100 procent luizenvrij kunt houden, en dat is gelukt, langer kunt natelen. Dus ja, ik zou het collega’s aanbevelen. Dit is echt een prima alternatief voor de traditionele beschermingsmiddelen.”
Agrifirm is een coöperatie van ruim 10.000 telers en veehouders. Het bedrijf levert het hele pakket producten dat bij de productie van voedsel nodig is, denk aan zaaizaden, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. HZPC is een aardappelhandelshuis en internationaal marktleider op het gebied van aardappelveredeling, pootgoedhandel en productconceptontwikkeling.
