OlmenEs in Appelscha is een woon- en werkgemeenschap voor mensen met een verstandelijke beperking. Er zijn betekent ervaren: de rust, de weldaad van een intens fijn bosrijk landschap, de ontmoeting met mensen. OlmenEs is een plek waar we bewust stilstaan en luisteren naar wat mensen te vertellen hebben, en waar we niet alleen een thuis bieden, maar ook zorg in onze huiselijke woonhuizen. Al dertig jaar lang. Hier ben je deel van je omgeving. Hier ben je mens. Word je gezien en aangesproken, kun je leven, genieten en jezelf ontwikkelen.
Met Ewout praten betekent je verdiepen in de ander, in wat je om je heen ziet en wat je voelt op deze zachte zomerse septembermiddag. Wat is de betekenis van wat ik zie? Ewout kan en wil het voor me duiden. Vanaf het erf kijken we over de weilanden. Hij wijst: tot daar is het allemaal OlmenEs. Hij kijkt me aan. Heb ik misschien zin in nog een wandeling? “Echt wel,” vraagt hij? “Want ik weet niet of u nog andere afspraken hebt.” Als ik hem geruststel en zeg dat ik de tijd heb, wijst Ewout naar het wandelpad even verderop. “Daar kunnen we langs,” zegt hij, het is een mooie route, belooft hij. En zo wordt Ewout voor even in het leven van een buitenstaander een metgezel op een korte reis door de tijd, een mens om op te vertrouwen.
Samenkomen en de dag beginnen
Wie zich openstelt, is welkom, zo blijkt maar weer. Een fijne ervaring. Of ik de grote zaal al heb gezien, waar ze iedere dag samenkomen om de dag te beginnen? Na zijn uitleg stappen we aan de andere kant weer naar buiten. Op naar de winkel, waar we elkaar eerder hebben ontmoet. Kijk, Gea is er ook weer. Een plek van samenkomen. Omdat er geen hek staat om OlmenEs, omdat je er gewoon met je fiets naar toe rijdt. Waar je op een dag Ewout kunt tegenkomen, of een van die andere mensen die er leven, wonen en werken. Dus wie het voelt, stapt naar voren: is dit misschien de plek voor jou om te werken in één van onze woonhuizen of werkplaatsen?
De winkel en theeschenkerij is een plek waar mensen samenkomen. Bewoners van OlmenEs, begeleiders, toeristen, mensen uit de omgeving en familie. Om er iets te kopen dat gemaakt is op OlmenEs, voor een kop thee of koffie, voor een praatje. Er zijn genoeg producten om uit te kiezen. Uit de bakkerij, de weverij, de pottenbakkerij, de kaasmakerij of de houtwerkplaats. Het zijn producten die een verhaal vertellen: het verhaal van mensen die met elkaar op OlmenEs leven, wonen en werken.
Leven met de seizoenen
In de weldadige omgeving van Appelscha ligt een 50 hectare groot gebied waar mensen, structuur, natuur en cultuur samenkomen. Het is een ideale omgeving voor de zelfstandige en zelfvoorzienende gemeenschap OlmenEs, waar antroposofische zorg voor mensen met een verstandelijke beperking centraal staat. Zorg is hier niet alleen lichamelijk en psychisch welzijn, maar vooral de ontwikkeling van mensen: bewoners, begeleiders en vrijwilligers.
Het staat centraal, in visie op mens en natuur, in de zorg en begeleiding, in het wonen, werken en alles dat het leven op OlmenEs omvat. Samenkomsten in de grote zaal, culturele activiteiten, een ambacht leren omdat werk structuur en ritme biedt en daarmee rust en ruimte schenkt. Net zoals leven met de seizoenen: de verbondenheid met de natuur leert je de ritmes van de aarde en de invloed daarvan op je leven. Het geeft grip op de tijd, juist voor mensen die dat niet altijd even sterk ontwikkeld hebben.
Ewout is een van de 140 bewoners op OlmenEs. Hij hoorde tot de eerste groep bewoners, nu dertig jaar geleden. Hij is hier thuis, in de natuur rond Appelscha. Fietst en wandelt er graag, kent de omgeving op z’n duimpje en geniet van de weverij waar hij al 12 jaar lang geduldig en bekwaam ambachtsman is. Hij kent de kneepjes van het vak en houdt ervan mooie dingen te maken. Weven, plukvilten, werken met kleuren en patronen. Na de koffie in de winkel wil hij ons, fotograaf en schrijver, wel meenemen naar de weverij. Onderweg groet hij vrijwel iedereen en omgekeerd. Ze kennen elkaar en ze kennen Ewout zeker.
Hij wijst me zijn huis aan: “Daarboven, daar woon ik.” Wandelt op z’n gemak en stapt tegelijk bewust voort. Kijkt van tijd tot tijd even om: waar is de rest van het gezelschap? Komen ze wel? Is Gea er al? Gea komt ook, op de fiets, want ze moest nog even helpen in de winkel. Gea heeft 10 jaar op de weverij gewerkt als werkbegeleider en is net overgestapt naar de winkel. Ze is een van de 285 mensen die werken op OlmenEs. Ze kwam als vrijwilliger, ontwikkelde zich en pakte de kans voor een nieuw werkend bestaan.
Ewout ziet het aan, geeft wat commentaar en stapt door. Een doel in het hoofd, geconcentreerd. Vriendelijk naar z’n bezoek, nieuwsgierig.
Metgezel voor onderweg
Als hij ons rond heeft geleid in de weverij, de weefgetouwen en z’n werk heeft gedemonstreerd, lopen we naar buiten. Of ik nog zin heb in een wandeling? Zeker, zeg het maar, waar gaan we heen? Misschien wil ik bij de boerderij kijken, verderop? Onderweg vertelt hij over de functies van gebouwen, over waar welke weg hen leidt, wie wie is. Een geduldige gids, behoedzaam onderweg. Daar is de groentetuin, de boerderij, het vee, de weilanden. Het hart van zelfvoorziening: tastbaar, zichtbaar, voelbaar.
Ik merk aan Ewout dat het gewoon is, dat hier dieren lopen die ‘voedsel’ betekenen. Brood, eieren, vlees, melk. Of een product als wol, dat ook eerst gekaard moet worden voor je er wat mee kunt. Je voelt en ziet het op OlmenEs.
Een plek om te zijn
Wie het voelt, stapt naar voren: is dit misschien de plek voor jou om te werken in één van onze woonhuizen of werkplaatsen? Een plek om te zijn, te leven, te komen, helpen of werken. Te delen waar het in het leven om gaat. Jezelf te ontwikkelen tot een nog mooier mens. Zorg, welzijn, educatie, bewustzijn, leven met de natuur, met de seizoenen en met elkaar. Rust en ritme. Ruimte voor mensen.
Ik zeg bewoner en metgezel voor deze middag, Ewout, en winkel- en werkbegeleider Gea gedag. Ze hebben mijn middag meer dan kleur gegeven, ze hebben betekenis gegeven. Dat is OlmenEs in Appelscha, al dertig jaar.
