„In 2030 willen wij ons opnieuw uitgevonden hebben, waarbij we als doel hebben om relevant te blijven. De innovaties gaan razendsnel, medewerkers moeten daarin mee, anders lopen we straks hopeloos achter.” Dat zegt Serge de Mul, directeur van Ultraware, software specialist in Assen en lid van de kerngroep Economisch Platform Regio Groningen-Assen. Hij doelt daarmee overigens niet alleen op zijn eigen branche. In allerlei beroepsgroepen moeten medewerkers een leven lang ontwikkelen, om überhaupt alle ontwikkelingen te kunnen blijven volgen. Uit onderzoek, in opdracht van Regio Groningen – Assen, blijkt echter dat met name in MKB-bedrijven de focus bij scholing zelden op de toekomst ligt.
Om de leercultuur in het noordelijke bedrijfsleven te bevorderen, is een omslag in denken nodig. Niet alleen omdat dit in het belang is voor het voortbestaan en het succes van bedrijven, maar ook omdat het de relevantie en het werkplezier van medewerkers bevordert. Om die reden hebben overheid, onderwijs en bedrijfsleven de handen ineen geslagen. Daarover later meer.
Leertraject
Bij Ultraware is elk project een leertraject. „Een groot deel van een dergelijk traject hebben we nog nooit eerder gedaan”, zegt De Mul. “Het betekent dat mensen constant worden uitgedaagd, nieuwe dingen leren en op die manier relevant blijven. Medewerkers moeten daar wel voor open staan, we kunnen niemand dwingen.”
Het heeft ertoe geleid dat Ultraware met diverse projecten de interesse van andere bedrijven heeft gewekt, die vervolgens ook gaan deelnemen. „Op die manier ontstaan er allerlei nieuwe ecosystemen, die als paddenstoelen uit de grond schieten”, zegt De Mul. Het legt zijn bedrijf geen windeieren. „Natuurlijk moet er fors worden geïnvesteerd, maar er zijn diverse fondsen voor innovaties beschikbaar. Uit diverse projecten zijn inmiddels nieuwe bedrijven ontstaan.”
Nog belangrijker wellicht is het effect dat deze nieuwe ontwikkelingen voor de medewerkers hebben. De Mul: „Ze blijven met plezier en passie aan het werk, voelen zich autonoom en zonder dat ze aan de studie moeten, krijgen ze nieuwe inzichten en zijn ze innovatief bezig. Wij vinden ons op deze manier steeds opnieuw uit.”
Lerende organisatie
Wethouder Carine Bloemhoff van de gemeente Groningen, die onder andere arbeidsmarktbeleid, onderwijs en werk en participatie in haar portefeuille heeft, wordt enthousiast van dit voorbeeld. „Elk bedrijf zou een lerende organisatie moeten zijn. De praktijk van alledag is echter weerbarstig en dat snap ik, gezien de huidige omstandigheden, ook nog wel. Toch moeten bedrijven niet alleen bezig zijn met vandaag of de dag van morgen, maar zouden ze ook een aantal jaren vooruit moeten kijken.”
„Digitalisering, robotisering, Artificial Intelligence; er komt van alles op ons af. Daarom is er een cultuuromslag nodig, waarbij de nadruk op een leven lang ontwikkelen veel sterker naar voren dient te komen.” De arbeidsmarktregio’s en de provincies trekken daarin samen op.
„Ik kom vaak bij bedrijven en breng het onderwerp van de leercultuur dan ook ter sprake. Ondernemers geven dan aan dat ze niet weten waar ze moeten beginnen, zeker niet wanneer ze niet over een eigen HR-afdeling beschikken. We maken dan duidelijk dat er al veel is, zoals het Talentperron, een soort beursvloer waar ondernemers en werknemers een heel ander gesprek met elkaar hebben. Op www.kansrijkberoep.nl kunnen werknemers kijken wat er voor nodig is om in hun beroep bij te blijven. En in Groningen hebben we het Ondernemerstrefpunt, waar overheid, onderwijs en bedrijfsleven elkaar ontmoeten.”
In 2023 komen er nieuwe subsidiemogelijkheden via het SNN. „Opleiden, omscholen, bijscholen, het kost geld. Daarom willen we ondernemers daarbij helpen. Juist omdat het in het belang is van die ondernemer zelf. We kunnen met elkaar roepen dat er een tekort is aan personeel, maar wat doen we er zelf aan om die medewerker te boeien en te binden?”
Bloemhoff ziet in een aantal sectoren goede initiatieven, zoals in de techniek, IT en zorg. „De tijd dat je van school kwam en dan 40 jaar bij één werkgever aan de slag ging, ligt achter ons. Het is voor elke medewerker van belang om relevant te blijven op de arbeidsmarkt, dat is goed voor hem of haar en uiteindelijk voor alle werkgevers in deze regio.”
Inzicht
Dat het onderwijs hierin een belangrijke rol speelt, spreekt voor zich. „Hoe zorgen we ervoor dat medewerkers binnen bedrijven leren te leren en ook nog eens permanent”, vraagt Enno van der Werff, lid College van Bestuur van het Alfacollege, zich hardop af. „Wij zijn veelvuldig in gesprek met ondernemers. Op die manier krijgen we inzicht in datgene waar behoefte aan is. Het is aan ons om daar vorm en inhoud aan te geven, in een leuke, uitdagende en inspirerende leeromgeving.”
„Samen met Noorderpoort, Drenthe College, VNO-NCW en MKB-Noord is het Alfacollege een strategische samenwerking gestart, met als doel om het bedrijfsleven beter te bereiken, zodat het leren en ontwikkelen voor iedereen daadwerkelijk toegankelijk wordt en ook nog eens dichtbij, in onze eigen regio.”
Fit fort he future
„Het is aan bedrijven zelf om hun medewerkers ‘fit for the future’ te houden en daar willen we hen graag bij helpen. Dat is goed voor het bedrijf en voor de medewerker, en leidt ertoe dat we een sterke en vitalere regio kunnen worden. Het gaat erom dat we met elkaar weerbaar, wendbaar en flexibel worden, als individu, als bedrijf en als regio. Dat draagt niet alleen bij aan een gezonde economie, maar ook aan een bredere welvaart in de regio. Daar willen de drie MBO-onderwijsinstellingen graag hun steen aan bijdragen.”
Cultuuromslag
Ondernemer, overheid, onderwijs en mens, ieder heeft een rol wanneer je het hebt over een cultuuromslag in de omgang met leren, blijkt wel uit de woorden van De Mul, Bloemhoff en Van der Werff. Van incidenteel leren naar continu ontwikkelen, als individu en als bedrijf, gaat niet vanzelf. De kerngroep Economisch Platform Regio Groningen-Assen heeft de omslag naar continu ontwikkeling als thema omarmt en de regio Groningen-Assen, samen met de gemeente Groningen en MBO, HBO en WO onderwijs en andere partijen in Noord-Nederland aangemoedigd hard te werken om de omslag te versnellen. Hoe? Door ondernemers en werkgevers, werknemers en werkzoekenden en onderwijs, met elkaar te laten bepalen wat nodig is en elkaar te laten helpen. Die aanpak met leertafels wordt nu uitgewerkt, om 2023 het jaar van de leercultuur te maken. Of zoals de Europese Commissie het zegt: „2023: Het Europees jaar van de vaardigheden.” Want, hoe je ruimte maakt voor ontwikkeling, leer je vooral van elkaar.
