Hij zit een halfjaar op z’n nieuwe post. Begin juli werd Roeland van der Schaaf de nieuwe dijkgraaf van Waterschap Noorderzijlvest. De kersverse voorzitter van het waterschapsbestuur verdiepte zich de eerste maanden in het werk aan water en de betrokken mensen die dat elke dag doen. Hij kreeg een beter beeld van de uitdagingen in het Gronings-Drentse werkgebied (en een klein stukje Fryslân, red).
“De tijd dat techniek alles oplost, is voorbij. We moeten meer uitgaan van natuurlijke waarden in ons watersysteem. Techniek kan daarbij helpen. Toch zullen we onder ogen moeten zien dat risico’s helemaal uitsluiten écht verleden tijd is. We moeten leren dansen met het water”, verklaart Van der Schaaf.
Klaar voor de toekomst: fors investeren is nodig
Goed beschouwd houden waterschappen Nederland al eeuwen ‘klimaatklaar’. “Daar moet wel een tandje bij de komende tijd”, zegt de dijkgraaf. Hij somt de uitdagingen moeiteloos op: meer ruimte voor water om tijdelijk te parkeren als er te veel regen valt. Meer inzet om water langer vast te houden als het droog is. Plannen maken hoe de moderne zeedijk de stijgende zeespiegelstijging het hoofd kan blijven bieden, zonder telkens opnieuw de dijken te verhogen. Omgaan met de verzilting langs de Waddenkust. Het leefbaar houden van het gebied dat te maken heeft met bodemdaling. De waterkwaliteit verder verbeteren zodat de normen uit de Europese Kaderrichtlijn binnen handbereik komen.
En dan is er nog een belangrijk deel van het waterschap dat volgens Van der Schaaf onderbelicht is: “we zuiveren het afvalwater van huishoudens en bedrijven naar een niveau dat weer terug kan naar ons oppervlaktewater. In een groeiende stedelijke omgeving en bebouwde gebieden staat de capaciteit van de zuiveringen onder druk. Daar liggen forse investeringen in het vooruitzicht. We zien dat nu al met de vergevorderde plannen om de rioolwaterzuivering in het Westerkwartier te vernieuwen. Daar worden drie verouderde installaties vervangen door één moderne, nieuwe voorziening in Gaarkeuken. De groei van de stad Groningen heeft gevolgen voor de capaciteit van onze zuivering in Garmerwolde. Ook daar moeten we mee aan de slag”.
De waarde van water
Zulke grote klussen gaan steeds meer geld kosten. Van der Schaaf: “Dat is ontegenzeggelijk waar. En naast het feit dat werk aan water duurder wordt, wil ik wijzen op wat je ervoor terugkrijgt: een gebied waar je veilig kunt leven met water, waarin we zorgen voor voldoende water in elk seizoen, ons afvalwater zuiveren en we werken aan steeds schoner en gezonder oppervlaktewater. Als het spannend wordt met bijvoorbeeld te veel neerslag in een te korte tijd zijn we in staat de gevolgen te beheersen. Juist dankzij alle inspanningen die we al gedaan hebben. Kortom: die waarde van water mogen we écht beter onder ogen zien,” betoogt de dijkgraaf.
Samen voor het algemeen belang
Het is voor de dijkgraaf zonneklaar dat het waterschap al deze opgaven samen met anderen moet aanvliegen. “Wij staan als één van de regionale overheden voor het algemeen belang voor de mensen in ons gebied. Het waterschap is geen belangenclub die je ‘een keer hoort’. Ons belang wordt groter nu ‘water en bodem’ steeds duidelijker sturende elementen in onze ruimtelijke ordening worden. Dat wil niet zeggen dat ‘water’ of ‘bodem’ altijd doorslaggevend moeten zijn in nieuwe plannen. Stevige keuzes maken, wordt wél onvermijdelijk. En dat doe je dus vooral samen”, betoogt Van der Schaaf. “Wij zijn als geen ander gewend om te polderen in de polder. Ook onze blik moet breder dan alleen het belang van water worden. Zo wil ik met onze mensen bijdragen aan het debat op inhoud. Laat het waterschap een voorbeeld zijn van hoe je democratie vorm en inhoud geeft. Met juiste argumenten en vooral niet met te overdadige partijpolitieke profileringsdrang”.
Betrouwbare partner voor ondernemers
Noorderzijlvest moet het goede voorbeeld geven om ondernemers mee te nemen op weg naar een klimaatneutrale manier van werken. “Bijvoorbeeld: in onze duurzame grond-, weg- en waterbouw moeten we wel duidelijk zijn in wat we willen,” zegt Van der Schaaf. “Als we ondernemers uitdagen om steeds verder te innoveren, moet ons beleid niet om de paar jaar veranderen. We moeten onzekerheden beperken. Dan gaan ondernemers met je mee”, legt Van der Schaaf uit. “Zo wil ik ook omgaan met de agrarische sector waarin toch al zoveel veranderingen op stapel staan. Ik vind dat je als overheid de hand moet uitsteken en tegelijk, zeker nu, helder moet zijn: er moet wel wat veranderen”, besluit Van der Schaaf.
Op 15 maart 2023 zijn er verkiezingen. Dan worden de algemene besturen van de waterschappen opnieuw gekozen, tegelijk met Provinciale Staten.
